Young-Onset Dementia ภาวะสมองเสื่อมใดๆ ที่เริ่มแสดงอาการเมื่ออายุน้อยกว่า 65 ปี ซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวมากกว่าที่คิด

YOD มาจาก Young-Onset Dementia ภาวะสมองเสื่อมใดๆ ที่เริ่มแสดงอาการเมื่ออายุน้อยกว่า 65 ปี ซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวมากกว่าที่คิด สถานการณ์สมองเสื่อมก่อนวัยในปี 2564 ที่ประชุมนานาชาติสมาคมโรคอัลไซเมอร์ พบว่าใน 100,000 คน จะมี 10 คนที่เป็นโรคสมองเสื่อมก่อนวัย และอาจมีผู้ป่วยรายใหม่ทั่วโลกราว 350,000 รายต่อปี ในปี 2565 ได้มีการเปิดตัว ALZ-NET เครื่อข่ายแรกที่พัฒนาเพื่อการรักษาโรคอัลไซเมอร์ที่ได้รับการรับรองจาก FDA สหรัฐอเมริกา และปี 2566 Dementia Australia พบว่า 28,650 คนในออสเตรเลีย มีภาวะสมองเสื่อมที่เริ่มมีอาการตั้งแต่อายุยังน้อยมากกว่า 42,200 คนภายในปี 2601

อาการสมองเสื่อมก่อนวัยอันควร และ สมองเสื่อมตามวัยมีลักษณะที่คล้ายกัน เช่น หลงลืม บุคลิกเปลี่ยน ความสามารถมในการใช้ชีวิตประจำวันลดลงชัดเจน  สูญเสียความทรงจำระยะสั้น พูดไม่รู้เรื่อง เรียงลำดับคำผิด สับสนเรื่องเวลาหรือสถานที่ อารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว หงุดหงิดโมโหง่ายขึ้น เป็นคนเฉื่อย ซึม ไม่กระตือรือร้น นิ่งเฉยต่อสิ่งรอบตัว ขาดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เป็นต้น โดย 10-15 ปี คือระยะฟักตัวก่อนเริ่มแสดงอาการโรคอัลไซเมอร์ หนึ่งในสาเหตุสำคัญที่สุดของสมองเสื่อม

พฤติกรรมที่ควรเลี่ยง อุบัติเหตุและกิจกรรมที่สมองอาจถูกกระแทก เลี่ยงอาหารมัน ไม่เสพติดความเครียดทั้งแง่บวกและลบ การอยู่กับความเครียดทำให้สมองส่วนฮิปโปแคมปัสฝ่อ ถ้าเราอยู่กับความเครียดนานเกินไป สมองที่ฝ่อจะตาย เมื่อสมองตายก็ทำให้สมองเสื่อม ไม่เสพสารเสพติด ไม่ใส่หูฟังนาน ไม่ฟังเสียงดังเกิน เพื่อรักษาประสิทธิภาพการได้ยิน เพราะหูตึงสัมพันธ์กับโรคอัลไซเมอร์ ไม่ดูจอนาน การจ้องหน้าจอนานๆ เป็นการลดการกระตุ้นสมองลง

พฤติกรรมที่ควรทำ ลดความเครียด กระตุ้นการหลั่งโดพามีน ดื่มน้ำและออกกำลังกายเป็นประจำ ฝึกสมองวางแผนเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ทุกวัน รับแดดยามเช้า กระตุ้นการสร้างวิตามินดี พบปะสังสรรค์ บริหารสมอง เช่น เล่นเกมส์ เล่นไพ่ อ่านหนังสือแบบอ่านออกเสียง เรียนรู้อะไรใหม่ๆ

ข้อมูล สสส. (สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ), โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล