สารก่อภูมิแพ้จากแมลงสาบ เกิดได้จากเปลือกแข็งหุ้มตัว ขา น้ำลายและอุจจาระ ซึ่งถือเป็นสารก่อภูมิแพ้ ที่สำคัญของการเกิดอาการโรคภูมิแพ้

แมลงสาบ มีแหล่งกำเนิดในเขตอบอุ่น และสามารถดำรงชีวิตอยู่ภายนอกอาคารที่พักอาศัยได้ แมลงสาบ ที่สามารถปรับตัวเข้ามาอยู่ในที่พักของมนุษย์ได้ เรียกว่า Domestic Species 

เว็บไซต์ วันสเต็ป เผย แมลงสาบเหล่านี้มีชีวิตรอดอยู่ได้ในสภาพที่ไม่มีอาหาร แต่จะกินผิวหนังที่ลอกคราบออกมาและกินซาก แมลงสาบ ตัวอื่นๆที่ตายแล้ว มักจะพบ แมลงสาบ ตามพื้นที่มืดและชื้น โดยมันจะเข้ามาภายในบ้านทางท่อต่างๆ ช่องระบายอากาศ หรือใต้บางประตู

อุปนิสัยโดยทั่วไปของ แมลงสาบ

• ชอบอยู่เป็นกลุ่ม ตามซอกมุมภายในบ้าน นอกบ้าน ท่อน้ำทิ้งทั้งในและนอกอาคารบ้านเรือน ตามซอกมุมที่อับชื้น ที่การทำความสะอาดเข้าไม่ถึง
• ไม่ชอบแสงสว่าง มักไม่ค่อยพบแมลงสาบในเวลากลางวัน แต่จะออกมาหาอาหารและทำกิจกรรมต่างๆในเวลากลางคืนและในที่มืด
• แมลงสาบ กินอาหารได้เกือบทุกชนิด
• มักจะวางกระเปาะไข่ในบริเวณที่ตัวอ่อนจะสามารถมีชีวิตอยู่รอดได้ง่าย เช่น ตามวอกอับชื้นภายในบ้าน หรือใกล้บริเวณที่มีน้ำและอาหารอยู่อย่างสม่ำเสมอ

ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยมหิดล เผย สารก่อภูมิแพ้จากแมลงสาบ เกิดได้จากเปลือกแข็งหุ้มตัว ขา น้ำลายและอุจจาระ ซึ่งถือเป็นสารก่อภูมิแพ้ ที่สำคัญของการเกิดอาการโรคภูมิแพ้ เช่น โรคหืดและโรคเยื่อบุ จมูกอักเสบจากภูมิแพ้ เป็นต้น

แมลงสาบเป็นแมลงที่มีความสำคัญทางสาธารณสุข
กล่าวคือ ภายในและภายนอกลำตัวของ แมลงสาบ ที่มีเชื้อจุลินทรีย์หลายชนิดที่เป็นสาเหตุของโรคที่เกิดกับมนุษย์ พบได้ในเกือบทุกส่วนของร่างกาย หรือแม้กระทั่งในมูลของแมลงสาบ และมักจะพบเชื้อ Salmonella ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษอยู่เสมอ

พบว่ามูลของแมลงสาบอเมริกันที่มีเชื้อ Salmonella Oranienburg ซึ่งสามารถแพร่ไปยังอาหารของมนุษย์และภาชนะแก้ว เชื้อแบคทีเรียชนิดนี้จะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ในช่วงระยะเวลานานกว่า 3 ปี

แมลงสาบอเมริกันที่มีเชื้อจุลินทรีย์โปรโตซัว Toxoplasma จะก่อให้เกิดความพิการของทารกในครรภ์ ซึ่งการติดต่อเชื้อโรคนี้เกิดขึ้นโดย แมวที่กินนกหรือหนูเป็นอาหาร ซึ่งนกหรือหนูนั้นมีเชื้อจุลินทรีย์ชนิดนี้อยู่

เมื่อแมวถ่ายมูลออกมาเชื้อจะปะปนอยู่ในมูลของแมว แมลงสาบและแมลงวันบางชนิดจะกินหรือเดินผ่านมูลของแมว ซึ่งจะสามารถปนเปื้อนบนอาหารของมนุษย์ได้หากแมลงสาบเดินผ่านและแมลงสาบก็ยังกลับไปเป็นอาหารของนก หนู หรือแมวได้อีกเช่นกัน

แบ่งออกได้ตามเชื้อสาเหตุของโรคได้ คือ

เชื้อแบคทีเรีย
โรคที่สำคัญที่มีเชื้อแบคทีเรียเป็นสาเหตุ ได้แก่ โรคเรื้อน กาฬโรค โรคบิด โรคท้องเสียในเด็ก โรคติดเชื้อของช่องขับถ่าย (Urinary Tract) โรคฝีและผิวหนังพุพอง โรคในระบบทางเดินอาหาร โรคอาหารเป็นพิษ และโรคไทฟอยด์

หนอนพยาธิ
แมลงสาบ สามารถเป็นโฮสต์กึ่งกลาง (Intermediate Host) ของพยาธิได้หลายชนิด เช่น พยาธิปากขอ (Ancylostoma Duodenle), พยาธิไส้เดือนกลม (Ascaris Iumbricoides), พยาธิตืดแคระ (Hymenolepis Nana), พยาธิตืดวัว (Taenia Saginata), พยาธิใบไม้โลหิต (Schistosoma Haematobium) เป็นต้น

โรคที่มีหนอนพยาธิเป็นสาเหตุ ได้แก่ โรค Schistosomiases โรคระบบลำไส้ และโรคโลหิตจาง หนอนพยาธิสามารถอาศัยอยู่ในตัวแมลงสาบประมาณ 12 ชนิด ซึ่งสามารถผ่านออกมาทางมูลของ แมลงสาบ ได้

เชื้อไวรัส
ยังไม่พบว่ามีการแพร่เชื้อไวรัสซึ่งนำโดยแมลงสาบมาสู่มนุษย์ แต่จากการศึกษาในห้องทดลองพบว่าแมลงสาบสามารถเป็นพาหะของเชื้อไวรัส ซึ่งเป็นเชื้อสาเหตุของโรคตับอักเสบ (Hepatitis)

เชื้อโปรโตซัว
มีเชื้อโปรโตซัวหลายชนิดที่พบในแมลงสาบ ซึ่งเชื้อโปรโตซัว Toxoplasma เป็นสาเหตุทำให้เกิดความพิการของทารกในครรภ์ และมีเชื้อโปรโตซัวอีกหลายชนิดที่เป็นสาเหตุของโรคท้องเสีย หรือโรคบิด

เชื้อรา พบมีเชื้อรา 2 ชนิดที่เป็นสาเหตุของโรคระบบทางเดินหายใจคือ Aspergillus Fumigatus และ โรคผิวหนังคือ Aspergillus Niger

แมลงสาบทำอันตรายต่อร่างกายมนุษย์
จากรายงานการสำรวจในเรือที่มีการระบาดของ แมลงสาบ สูง พบว่า แมลงสาบ อเมริกัน (Periplaneta Americana) และแมลงสาบออสเตรเลีย (P. Australasiae) จะเข้ามากัดแทะผิวหนังและเล็บของชาวประมงในขณะที่นอนหลับ ซึ่งต้องป้องกันโดยการสวมถุงมือและถุงเท้าขณะนอนหลับ

แมลงสาบเป็นพาหะนำเชื้อโรค
จากรายงานการวิจัยทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศพบว่า แมลงสาบ เป็นตัวการสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้และหอบหืดโดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยเด็ก แมลงสาบจะปล่อยสารก่อภูมิแพ้ (Allergen) ออกมาสู่บริเวณที่เดินผ่านหรือฟุ้งลอยอยู่ในอากาศ เมื่อมนุษย์สัมผัสสารก่อภูมิแพ้เหล่านี้ต่อเนื่องกันในระยะเวลาพอสมควรก็จะทำให้เกิดโรคภูมิแพ้และหอบหืดขึ้นได้

สารก่อภูมิแพ้เหล่านี้เชื่อว่าเกิดมาจากมูลหรือสารบางอย่างบนตัวของแมลงสาบ ผลการวิจัยจากหลายๆ รายงานพบว่ามีผู้ป่วยโรคภูมิแพ้และหอบหืดจำนวนไม่น้อยที่ให้ผลทดสอบที่เป็นบวกต่อการทดสอบกับสารก่อภูมิแพ้ที่สกัดจาก แมลงสาบ อเมริกันและ แมลงสาบ เยอรมัน ดังนั้นจะเห็นได้ว่า แมลงสาบ ทั้งสองชนิดนี้เป็นตัวการสำคัญชนิดหนึ่งที่ก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้และหอบหืดของมนุษย์