5 ข้อที่จะทำให้คุณเข้าใจว่าเกิดอะไรขึ้นและทำไม'ทะเลแดง' ถึงสำคัญต่อโลก

สาเหตุเบื้องหลัง - กลุ่มฮูษี กลุ่มติดอาวุธในเยเมน ทำการการโจมตีในแถบทะเลแดงมากขึ้นนับตั้งแต่เริ่มสงครามอิสราเอล-ฮามาส เนื่องจากกลุ่มฮูษีอยู่ในเครือข่ายเดียวกับฮามาสและอิหร่าน การโจมตีจึงเล็งเป้าหมายเรือของอิสราเอล และเรือต่างชาติ โดยใช้โดรนและจรวดโจม ที่ขนส่งสินค้าผ่านช่องแคบบับ อัล-มันดับ ซึ่งเป็นเสมือนปากทางเข้าทะเลแดง และจากทะเลแดงมุ่งไปสู่คลองสุเอซ ทั้งหมดนี้คือเส้นทางเดินเรือสำคัญของโลก นี่คือสาเหตุว่าทำไมเราต้องเข้าใจว่าทะเลแดงสำคัญต่อโลกแค่ไหน?

1. สำคัญต่อโลก เพราะทะเลแดงคือเส้นทางขนส่งสำคัญของน้ำมันและยังแวดล้อมไปด้วยประเทศผลิตน้ำมันชั้นนำของโลก คือซาอุดีอาระเบีย ประมาณ 12% ของการขนส่งทางเรือทั่วโลกผ่านทะเลแดงและผ่านคลองสุเอซ และจากข้อมูลของ Goldman Sachs ประมาณการว่าน้ำมันและผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องจำนวน 7 ล้านบาร์เรลต่อวัน ไหลผ่านช่องแคบบับ อัล-มันดับ ประเด็นก็คือ กลุ่มฮูษีไม่เพียงควบคุมช่องแคบนี้เท่านั้น แต่ยังเป็นศัตรูตัวกาจของซาอุดีอาระเบีย เนื่องจากซาอุฯ ให้การสนับสนุนศัตรูของกลุ่มฮูษีในสงครามกลางเมืองเยเมน 

2. แต่ความขัดแย้งในสงครามกลางเมืองเยเมนยังไม่ถึงขั้นที่กระทบต่อเส้นทางการค้าของโลกที่ต้องผ่านทะเลแดง จนเกิดสงครามอิสราเอล-ฮามาส โดยในในวันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2566 หนึ่งวันหลังจากกลุ่มฮามาสโจมตีอิสราเอล ลอยด์ ออสติน รัฐมนตรีกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ได้สั่งการให้กลุ่มโจมตีเรือบรรทุกเครื่องบินเจอรัลด์ อาร์. ฟอร์ด ไปยังทะเลเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออก แต่มีลำหนึ่งคือ เรือยูเอสเอส คาร์นีย์ แล่นเข้าไปยังทะเลแดง และเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2023 เรือยูเอสเอส คาร์นีย์ สกัดกั้นขีปนาวุธร่อน 3 ลูกและโดรน 8 ลำที่ยิงโดยกลุ่มติดอาวุธฮูตีในเยเมน โดยสหรัฐฯ อ้างว่าอาวุธเหล่านี้ยิงไปยังทิศทางของอิสราเอล

3. เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2023 กลุ่มกบฏฮูษียึดเรือบรรทุกสินค้าในทะเลแดง นี่คือจุดเริ่มต้นที่กลุ่มฮูษีเข้ามามีส่วนกับสงครามอิสราเอล-ฮามาส และเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน กองกำลังฮูษีพยายามยึดเรือในเครืออิสราเอลใกล้ชายฝั่งเยเมน ต่อมาวันที่ 3 ธันวาคมเรือรบคาร์นีย์และเรือของพลเรือนถูกโจมตีในน่านน้ำสากลในทะเลแดงทางตอนใต้ โดยมีขีปนาวุธต่อต้านเรือยิงจากเยเมน กองบัญชาการกลางของสหรัฐอเมริกากล่าวว่า "เรา ... มีเหตุผลทุกประการที่เชื่อได้ว่าการโจมตีเหล่านี้ ถึงแม้ว่ากลุ่มฮูษีในเยเมนจะโจมตีเหล่านี้ แต่อิหร่านก็เปิดดำเนินการอย่างเต็มที่" คำกล่าวนี้เท่ากับพยายามดึงอิหร่านเข้ามาร่วมในสงครามอีกทอดหนึ่ง

4. หลังจากนั้นสถานการณ์ในทะเลแดงก็ตึงเครียดอย่างหนัก โดยวันที่ 9 ธันวาคม ลอยด์ ออสติน รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐฯ ประกาศว่าสหรัฐฯ ได้จัดตั้งแนวร่วม 10 ชาติซึ่งจะส่งเรือเพื่อช่วยต่อสู้กับการโจมตีทางเรือในทะเลแดง แต่การโจมตียังเกิดขึ้นไม่หยุดในวันที่ 16 ธันวาคม เรือรบคาร์นีย์ประสบความสำเร็จในการยิงโดรนโจมตีทางเดียวระบบไร้คนขับ (UAS) จำนวน 14 ลำที่ยิงจากพื้นที่ควบคุมของกลุ่มฮูตีในเยเมน และในวันที่ 21 ธันวาคม สหรัฐฯ ประกาศว่ามากกว่า 20 ประเทศได้เข้าร่วมแนวร่วม แต่ในระหว่างนี้เรือสินค้าที่ผ่านเข้าออกทะเลแดงเริ่มที่จะหาทางเลือกใหม่ นั่นคือไม่เข้ามาในเส้นทางนี้ เพราะสัญญาณของสงครามได้ก่อตัวขึ้น ทางเลือกอื่นๆ ก็เช่น แล่นผ่านแหลมกูดโฮปในแอฟริกาใต้ ซึ่งเป็นเส้นทางที่อ้อมไกลมากกว่าเดิมถึง 40%

5. ความขัดแย้งนี้จะส่งผลกระทบต่อการค้าสินค้าทั่วไปและการค้าพลังงานของโลกอย่างแน่นอน โดยเบื้องต้นบริษัทขนส่งและผู้ดำเนินการรายใหญ่ ตั้งแต่ Maersk ไปจนถึง BP ได้หยุดดำเนินการในทะเลแดงชั่วคราว ส่วนบริษัทขนส่งยักษ์ใหญ่ของเดนมาร์ก A.P Moller-Maersk ซึ่งการขนส่งจากบริษัทรั้คิดเป็น 15% ของตลาดการขนส่งสินค้าตู้คอนเทนเนอร์ทั่วโลก ได้ระงับการเดินทางผ่าน Bab al-Mandeb จนกว่าจะมีประกาศเพิ่มเติม ส่วนบริษัท Hapag-Lloyd ซึ่งควบคุมตลาดตู้คอนเทนเนอร์ 7% ยังได้ระงับการจราจรผ่านทะเลแดง หลังจากเรือลำหนึ่งของบริษัทถูกกลุ่มฮูตีโจมตี ล่าสุดยังมีบริษัท OOCL ของฮ่องกงที่ร่วมหลีกเลี่ยงทะเลแดงด้วย 

ผลกระทบที่จะมีต่อเรา - มีการประมาณการว่าระหว่าง 10 ถึง 15 % ของการขนส่งทั่วโลกไหลผ่านทะเลแดง  (รวมถึงน้ำมันในทะเลและ LNG) โดยเฉพาะการค้าระหว่างเอเชีย-ยุโรปราว 40% ผ่านทะเลแดง ดังนั้นสินค้าที่ไทยส่งไปยังยุโรปและยุโรปส่งมายังไทยจะได้รับผลกระทบแน่นอน อย่างแรกคือต้นทุนจะสูงขึ้น เพราะอาจต้องเดินทางอ้อม หรือถ้าไม่อ้อมเบี้ยประกันอาจจะสูงขึ้นมาก เพราะต้องผ่านน่าน้ำที่อันตรายกว่าเดิม ดังนั้นผลกระทบในทันทีต่อคนไทยก็คือ น้ำมันจะแพงขึ้นและสินค้าที่เรานำเข้าจากยุโรปก็จะแพงขึ้นหรือขาดแคลน เพราะต้องใช้เวลาในการส่งนานขึ้น