สำนักข่า Radio Free Asia รายงานว่า กัมพูชามีโครงการขุดคลองเชื่อมชายฝั่งอ่าวไทยทางตอนใต้ของกัมพูชากับส่วนของแม่น้ำโขงที่ไหลผ่านตอนกลางของประเทศ โดยนายกรัฐมนตรี ฮุน มาเน็ต กล่าวถึงโครงการขุดคลองความยาว 180 กิโลเมตรเมื่อเดือนที่แล้ว ซึ่งมีกำหนดจะเริ่มในปลายปีนี้ และอาจใช้เวลาสี่ปีในการก่อสร้างเสร็จสมบูรณ์

ตามรายงานของรัฐบาลคลองนี้จะเริ่มต้นทางใต้ของพนมเปญ ข้ามโตนเลบาสซัก และต่อไปยังชายฝั่งอ่าวไทยในจังหวัดแกบ จะเอื้อต่อชีวิตชาวกัมพูชาราว 1.6 ล้านคน มีชื่อโครงการว่า "คลองฟูนัน-เตโช" ตั้งชื่อตามอาณาจักรฟูนัน อาณาจักรแรกๆ ในดินแดนกัมพูชา และคำว่า เตโช มาจากบรรดาศักดิ์ของอดีตนายกรัฐมนตรี ฮุน เซน

โครงการนี้ไม่ใช่คลองธรรมดาๆ แต่จะมีความกว้างถึง 100 เมตร (328 ฟุต) และลึก 80 เมตร (262 ฟุต) ประกอบไปด้วยการสร้างเขื่อนทางน้ำ 3 แห่ง สะพาน 11 แห่ง ทางเท้ายาว 208 กิโลเมตร และโครงสร้างพื้นฐานอื่นๆ 

คลองดังกล่าวจะลดต้นทุนการขนส่งจาก 223 ดอลลาร์ต่อตู้คอนเทนเนอร์ เหลือ 170 ดอลลาร์ ขณะเดียวกันก็ขยายการพัฒนาทางการเกษตร สร้างงานในท่าเรือสีหนุวิลล์และพนมเปญ และ "ส่งเสริมการพัฒนาเมืองและการขยายตัวของเมือง"  

แต่โครงการนี้ก่อให้เกิดความสงสัยในเรื่องจุดประสงค์ที่จริงของมัน หนึ่งในผู้ที่ตั้งข้อสงสัยคือ ไบรอัน อายเลอร์ (Brian Eyler) ผู้อำนวยการโครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ศูนย์สติมสัน (Stimson Center) ในกรุงวอชิงตัน ประเทศสหรัฐ และมีหน่วยงานที่คอยสังเกตการณ์แม่น้ำโขง ชื่อ  Mekong Dam Monitor 

Mekong Dam Monitor มีจุดประสงค์เพื่อจับตาความเคลื่อนไหวของแม่น้ำโขง ซึ่งได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อนขวางแม่น้ำโขงของจีน และเผยแพร่ข้อมูลให้ประเทศลุ่มแม่น้ำโขงได้รับรู้ผลกระทบดังกล่าว  

อายเลอร์  กล่าวกับ Radio Free Asia ว่า   นอกจากนี้ยังอาจเป็นเส้นทางสำหรับผลประโยชน์ด้านความมั่นคงของจีนในการเดินทางขึ้นไปยังพนมเปญจากอ่าวไทยและฐานทัพเรือเรียมของกัมพูชา ซึ่งจีนได้ให้ทุนสนับสนุนการก่อสร้างท่าเรือลึกที่สามารถรองรับเรือบรรทุกเครื่องบินได้ เขากล่าว

ทั้งนี้ ฐานทัพเรือเรียม (Ream Naval Base) เป็นของกองทัพเรือกัมพูชา ตั้งอยู่ริมชายฝั่งอ่าวไทยในจังหวัดกำปงโสม หรือสีหนุวิลล์ แต่มีรายงานข่าวว่าฐานทัพแห่งนี้อาจถูกใช้งานโดยกองทัพเรือจีน ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2562 The Wall Street Journal เปิดเผยว่าเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ได้เห็นข้อตกลงลับที่อนุญาตให้กองทัพเรือจีนเข้าถึงฐานทัพเรือเรียมประมาณหนึ่งในสามได้นานถึง 30 ปี

ดังนั้น โครงการคลองนี้อาจจะเชื่อมฐานทัพเรือเรียม กับท่าเรือสีหนุวิลล์ เแล้วเดินทางเข้าสู่คลองที่เมืองแกบ ซึ่งตั้งอยู่ใกล้ๆ กัน (ฐานอยู่ห่างจากแกบ ประมาณ 100 กม.) จากนั้นเข้าสู่แม่น้ำโขงในตอนกลางของกัมพูชาได้ 

กัมพูชาได้เริ่มทำงานเพื่อขยายท่าเรือที่สีหนุวิลล์แล้ว จาการรายงานของ Khmer Times สื่อในกัมพูชา

“ผมแน่ใจว่าเราไม่ได้พูดถึงเรือบรรทุกเครื่องบิน แต่เรือลาดตระเวนร่วมแบบที่เราเห็นบนแม่น้ำโขงตอนบนที่ออกจากจีนสามารถแล่นผ่านคลองนั้นได้อย่างง่ายดาย” อายเลอร์  กล่าวกับ Radio Free Asia

ประเทศที่น่าจะกังวลกับคลองนี้คือเวียดนาม เพราะกัมพูชาจะสามารถเดินทางออกทะเลได้โดยไม่ต้องผ่านแม่น้ำโขงไปออกที่ปากแม่น้ำที่อยู่ในเขตเวียดนาม และจีนก็ยังสามารถทำแบบเดียวกันได้  

เจ้าหน้าที่รัฐบาลเวียดนามและผู้เชี่ยวชาญจำนวนมากกำลังศึกษาว่าคลองดังกล่าวจะถูกใช้ในการทหารได้หรือไม่ ผู้เชี่ยวชาญในเวียดนามที่ไม่ประสงค์ออกนามกล่าวกับ Radio Free Asia เพราะเรือทหารสามารถเดินทางขึ้นคลองแล้วลงไปตามแม่น้ำโขงไปยังชายแดนเวียดนามใกล้กับนครโฮจิมินห์ 

ฮุน มาเน็ต ปฏิเสธรายงานที่ว่ารัฐบาลกำลังวางแผนที่จะกู้ยืมเงินจากรัฐบาลจีนเพื่อใช้ในการก่อสร้าง  แต่ในระหว่างการเยือนกรุงปักกิ่งอย่างเป็นทางการเมื่อเดือนตุลาคมปีที่แล้ว ฮุน มาเน็ตได้ลงนามข้อตกลงกับบริษัท China Bridge and Road Corporation ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจจีน เพื่อทำการศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการคลอง แต่ยังไม่ชัดเจนว่าบริษัทจีนจะได้สัมปทานขุดคลองหรือไม่