เวินเถี่ยจวิน (温铁军) นักเศรษฐศาสตร์เกษตรของจีนซึ่งเป็นศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยเหรินหมินแห่งประเทศจีน อันเป็นมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศ เมื่อเร็วๆ นี้ปลุกกระแสความสนใจในหมู่คนจีนเมื่อเขาเผยข้อมูลที่น่าตกใจเกี่ยวกับหนี้ของภาครัฐในจีน
เวินเถี่ยจวิน อัดคลิปเล่าว่า เขากำลังทำการวิจัยโดยใช้เมืองตัวอย่างแห่งหนึ่งในมณฑลทางตอนใต้ที่เป็นพื้นที่พัฒนาแล้ว และนักศึกษาของเขาทำงานเป็นรองหัวหน้าเทศมณฑลชั่วคราวและรองหัวหน้าเมืองในเมืองระดับเทศมณฑล
ปรากฏว่าหนี้ของเมืองระดับเทศมณฑล (县级市) มีระดับสูงถึงหลายร้อยหรือหลายแสนล้านหยวน หนี้ของหน่วยระดับตำบล (县) หรืออำเภอ (镇) อาจมีถึงหลายพันล้านหรือแม้กระทั่งหลายหมื่นล้าน
เวินเถี่ยจวิน เปิดเผยว่าเจ้าหน้ารุ่นแล้วรุ่นเล่าของรัฐบาลท้องถิ่นมุ่งแต่จะสร้างการเติบโตที่สูงจนทิ้งกองหนี้ไว้เบื้องหลังเมื่อข้าราชการรุ่นต่อมาเข้ามารับช่วงต่อ และรุ่นต่อไปจะต้องเผชิญกับหนี้กองโตเมื่อเขาเข้ามารับช่วงต่อ แล้วเจ้าหน้าที่รุ่นต่อมาจึงต้องจำนองที่ดินกับธนาคารเพื่อให้ได้ราคาที่ดิน 70% และแม้แต่บัญชีของผู้นำรัฐบาลท้องถิ่นคนก่อนด้วย
“ด้วยราคาที่ดินเท่านี้ คุณจึงจะสามารถชำระบัญชีเดิมของคุณได้ แทนที่จะทำข้อตกลงกับธนาคาร ฉัน (หน่วยงานท้องถิ่น) จะจ่ายดอกเบี้ยให้คุณ และคุณจะแปลงหนี้ที่คุณเป็นหนี้ฉันจากงวดก่อนเป็นเงินกู้ใหม่ ธนาคารยินดีที่จะทำเช่นนี้ เนื่องจากงบดุลของธนาคารจะปกติดี และสินทรัพย์ด้อยคุณภาพของธนาคารหรือสินเชื่อสินทรัพย์ด้อยคุณภาพที่ค้างชำระจะไม่เผยตัวออกมาเด่นนัก” เวินเถี่ยจวิน กล่าวเปรียเทียบระบบที่สร้างหนี้สะสมอย่างหนักในท้องถิ่นจีน
“รัฐบาลกำลังเผชิญกับอะไร? มันเป็นภาระหนี้มหาศาลที่รัฐบาลชุดก่อนหมักหมมมากับมือผ่านบัญชีงบดุล ตอนนี้มีหนี้อยู่เท่าไร เมื่อคำนวณในแง่ดีแล้ว หนี้รัฐบาลอยู่ที่ 50 ล้านล้านถึง 60 ล้านล้านหยวน 'ล้านล้าน ' ไม่ใช่จำนวนน้อย สัดส่วนหนี้ภาครัฐต่อ GDP ค่อนข้างสูง หากรวมหนี้ภาคเอกชนจะยิ่งลำบากมากขึ้น” เวินเถี่ยจวิน กล่าว
การสืบสวนของ เวินเถี่ยจวิน พบว่าในเมืองที่พัฒนาแล้วทางตอนใต้ บริษัทจำนวนมากตกอยู่ในสถานการณ์ล้มละลาย และคนงานจำนวนมากถูกบังคับให้เลิกจ้าง "จะเกิดปรากฎการณ์อะไรบ้าง? นั่นก็คือหนี้ภาคเอกชนกำลังเพิ่มสูงขึ้น ขณะนี้ห่วงโซ่หนี้ในเหอหนานและซานตงเริ่มที่จะพังทลายลง ความขัดแย้งด้านหนี้ภาคเอกชนจำนวนมากได้แตกออก และปรากฏการณ์ของการปล่อยสินเชื่อเริ่มแพร่กระจายไปยังเหอหนาน ซานตง และเหอเป่ย อย่างชัดเจน จากนั้นก็ข้ามปักกิ่งและเข้าสู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน"
เวินเถี่ยจวิน เตือนว่า “ยิ่งเงินเฟ้อของจีนรุนแรงมากขึ้น ก็จะกระทบต่อเศรษฐกิจที่แท้จริง และหากเศรษฐกิจที่แท้จริงไม่สามารถดำเนินต่อไปได้ คนงานก็จะตกงาน ดังนั้น สำหรับประเทศกำลังพัฒนา วิกฤตเศรษฐกิจกลายเป็นวิกฤตสังคม และอาจกลายเป็นวิกฤตการเมืองด้วยซ้ำ” เขายังเตือนว่า ความขัดแย้งทางสังคมของจีนนั้นร้ายแรงมากและจะแสดงออกมาว่าเป็นความขัดแย้งแบบเผชิญหน้าในระดับหนึ่ง เป็นเรื่องปกติมากที่วิกฤตเศรษฐกิจจะกลายเป็นวิกฤตสังคม หรือแม้แต่กลายเป็นวิกฤตการณ์ทางการเมือง และการปฏิวัติทางสังคมและการเมืองก็จะเกิดขึ้น
Photo by Noel Celis / AFP
