ทางการญี่ปุ่นเรียกร้องให้ประชาชนหลีกเลี่ยงการกักตุนสินค้า หลังจากความวิตกกังวลเกี่ยวกับการเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ ระดับ 'อภิมหาธรณีไหว' หรือ megaquake  ซึ่งความวิตกนี้ทำให้ความต้องการอุปกรณ์บรรเทาทุกข์และสิ่งของจำเป็นในชีวิตประจำวันพุ่งสูงขึ้นมาเมื่อวันเสาร์ที่ 10 สิงหาคม

นี่เป็นครั้งแรกที่ทางการญี่ปุ่นมีคำแนะนำดังกล่าวต่อประชาชน เกิดขึ้นหลังจากที่กรมอุตุนิยมวิทยาได้แจ้งว่าแผ่นดินไหวครั้งใหญ่มีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นหลังจากเกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.1 ริกเตอร์ทางตอนใต้เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 8 สิงหาคม ซึ่งทำให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บ 14 ราย

ในวันเสาร์ที่ซูเปอร์มาร์เก็ตแห่งหนึ่งในโตเกียว มีการติดป้ายขอโทษลูกค้าสำหรับสินค้าบางรายการที่ไม่มีจำหน่าย ซึ่งป้ายระบุว่าเกิดจาก "รายงานข่าวเกี่ยวกับแผ่นดินไหว"

ป้ายดังกล่าวระบุว่า "อาจมีการจำกัดการขาย" พร้อมทั้งระบุว่า ณ เวลานี้ต้องทำการปันส่วนน้ำขวดไปปล้ว เนื่องจากมีปัญหาเรื่อง "ความไม่แน่นอน" ของการจัดหาสินค้ามาจำหน่าย

เมื่อเช้าวันเสาร์ เว็บไซต์ของบริษัทอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ของญี่ปุ่น Rakuten เผยว่าห้องน้ำเคลื่อนที่ อาหารกระป๋อง และน้ำขวด เป็นสินค้าที่คนต้องการมากที่สุด

ในโตเกียว ชาวเมืองบางส่วนกำลังเร่งเตรียมความพร้อมรับมือภัยพิบัติ

พนักงานบาร์ โคโคโระ ทาเกอุจิ กล่าวว่าเธอได้สั่งซื้อน้ำขวดทางออนไลน์หลังจากเกิดแผ่นดินไหวเมื่อวันพฤหัสบดี

“ฉันกังวลมาก” หญิงวัย 27 ปี กล่าวกับสำนักข่าว AFP

“บาร์ที่ฉันทำงานอยู่อยู่ใต้ดิน ดังนั้นหากเกิดแผ่นดินไหวกะทันหัน มีโอกาสสูงที่เราอาจไม่สามารถหลบหนีได้ ฉันจึงพยายามหาทางอพยพให้ดีที่สุด” เธอกล่าว

แต่คนอื่นๆ ทำใจยอมรับแล้วว่าแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่อาจจะเกิดขึ้นอาจจะหลีกเลี่ยงไม่ได้ 

“ฉันกังวลอยู่แล้ว แต่การคิดมากเกินไปจะไม่ช่วยอะไร” มิกะ นาคากาวะ พนักงานบริษัทวัย 34 ปี กล่าวกับ AFP

“ถ้ามันเกิดขึ้น ก็แค่นั้น” เธอกล่าว

ผู้ค้าปลีกบางรายตามแนวชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกรายงานว่ามีความต้องการสินค้าที่เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติในลักษณะเดียวกันนี้สูงเช่นกัน ตามรายงานของสื่อท้องถิ่น

คำแนะนำของรัฐบาลไม่ให้ประชาชนวิตก เกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ใน "เขตการมุดตัว" ของร่องน้ำนันไค (Nankai Trough) ระหว่างแผ่นเปลือกโลกสองแผ่นในมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งเคยเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่มาแล้ว

ความเสี่ยงต่ำ

บริเวณนี้เคยเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงขนาด 8 หรือ 9 ริกเตอร์ทุก ๆ ศตวรรษหรือสองศตวรรษ โดยก่อนหน้านี้รัฐบาลกลางคาดการณ์ว่าแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ครั้งต่อไปจะเกิดขึ้นในอีก 30 ปีข้างหน้า โดยมีความเป็นไปได้ประมาณ 70%

อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญเน้นย้ำว่าความเสี่ยงนั้นแม้จะถูกยกระดับขึ้นมา แต่ก็ยังอยู่ในระดับต่ำ และกระทรวงเกษตรและประมงเรียกร้องให้ประชาชน "หลีกเลี่ยงการกักตุนสินค้ามากเกินไป"

แต่ในเวลาเดียวกันนั้น ก็กลับแผ่นดินไหวขนาดความรุนแรง 5.3 เขย่าภูมิภาคคานากาวะใกล้โตเกียวเมื่อวันศุกร์ ทำให้โทรศัพท์มือถือส่งสัญญาณเตือนฉุกเฉิน และรถไฟความเร็วสูงต้องหยุดให้บริการชั่วคราว

นักแผ่นดินไหวส่วนใหญ่เชื่อว่าแผ่นดินไหวในวันศุกร์นี้ไม่มีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ของร่องน้ำนันไค โดยอ้างถึงระยะทางที่อยู่ห่างกันมากของพื้นที่ทั้งสอง

บนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย X มีการโพสต์สแปมที่ใช้ประโยชน์จากความกลัวต่อแผ่นดินไหวครั้งใหญ่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

สถานีโทรทัศน์สาธารณะ NHK กล่าวว่ามีการโพสต์สแปมที่ปลอมตัวเป็นคำแนะนำที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับแผ่นดินไหวทุกๆ ไม่กี่วินาทีบนแพลตฟอร์ม X โดยมีลิงก์ที่นำผู้ใช้ไปยังเว็บไซต์ลามกหรืออีคอมเมิร์ซแทน

NHK กล่าวว่าโพสต์สแปมดังกล่าว "ทำให้ผู้ใช้เข้าถึงข้อมูลที่แท้จริงเกี่ยวกับแผ่นดินไหวได้ยากขึ้นเรื่อยๆ"

หมู่เกาะญี่ปุ่นซึ่งมีประชากร 125 ล้านคนตั้งอยู่บนแผ่นเปลือกโลกหลัก 4 แผ่น ต้องเผชิญกับแผ่นดินไหวประมาณ 1,500 ครั้งทุกปี โดยส่วนใหญ่เป็นแผ่นดินไหวเล็กน้อย

เมื่อวันที่ 1 มกราคม เกิดอาฟเตอร์ช็อกขนาด 7.6 และอาฟเตอร์ช็อกอันทรงพลังที่คาบสมุทรโนโตะบนชายฝั่งทะเลญี่ปุ่น ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 318 ราย อาคารพังทลายและถนนพังเสียหาย

Photo - พนักงานคนหนึ่งทำงานที่ด้านหน้าชั้นวางขวดน้ำ พร้อมป้ายที่เขียนว่า "น้ำขวดถูกจำกัดปริมาณ โดยจำกัดปริมาณไว้ที่ 1 ลัง (6 ขวด) ต่อลูกค้า 1 คน"  ในซูเปอร์มาร์เก็ตแห่งหนึ่งในเขตสุมิดะ กรุงโตเกียว เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม 2024 เจ้าหน้าที่ในญี่ปุ่นเรียกร้องให้ประชาชนหลีกเลี่ยงการกักตุนน้ำ เนื่องจากความวิตกกังวลเกี่ยวกับแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่อาจเกิดขึ้นได้กระตุ้นให้ความต้องการอุปกรณ์บรรเทาทุกข์และสิ่งของจำเป็นในชีวิตประจำวันเพิ่มสูงขึ้น (ภาพโดย Philip FONG / AFP เรื่องโดย Story by Agence France-Presse) 

อภิมหาธรณีไหว หรือ megaquake คือ?

megaquake มีความหมายสองอย่าง คือ 
1. ในวิชาวิทยาแผ่นดินไหว หรือ seismology หมายถึง 'แผ่นดินไหวเมกะทรัสต์' (megathrust earthquake) เกิดขึ้นที่เขตมุดตัวของเปลือกโลกที่แนวแผ่นเปลือกโลก โดยธรณีภาคแผ่นหนึ่งถูกแรงกระทำให้มุดตัวเข้าใต้ธรณีภาคอีกแผ่นหนึ่ง เนื่องจากการลดเอียงตื้น ๆ ของแผ่นเปลือกโลก ซึ่งทำให้ชิ้นส่วนขนาดใหญ่ติดไม่สามารถขยับได้ แผ่นดินไหวเหล่านี้จึงเป็นแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่สุด โดยมีโมเมนต์แมกนิจูด (Mw) เกินกว่า 9.0 
2. อีกความหมายหนึ่ง หมายถึงแผ่นดินไหวรุนแรงมาก โดยทั่วไปวัดได้เกิน 7 ตามมาตราวัดริกเตอร์