1. เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2023 หลังจากที่ประธานาธิบดี ฌาอีร์ โบลโซนารู ซึ่งเป็นนักการเมืองฝ่ายขวาจัดและประชานิยม พ่ายแพ้ในการเลือกตั้งทั่วไปของบราซิลปี 2022 และหลังจากที่ ลูอิส อีนาซียู ลูลา ดา ซิลวา นักการเมืองฝ่ายซ้ายชนะเลือกตั้ง และเข้ารับตำแหน่ง ฝูงชนผู้สนับสนุน โบลโซนารู ก็ได้โจมตีอาคารรัฐบาลกลางของบราซิลในเมืองหลวงบราซิเลีย โดยฝูงชนได้บุกโจมตีและสร้างความเสียหายอย่างจงใจต่อศาลสูงสุดแห่งสหพันธรัฐ ทำเนียบรัฐสภาแห่งชาติ และทำเนียบประธานาธิบดี  โดยมุ่งหวังที่จะโค่นล้มประธานาธิบดี ลูลา ดา ซิลวา ที่ได้รับการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตย และต้องการให้มีการแทรกแซงโดยกองทัพ เหตุการณ์นี้เรียกว่า "โจมตีสภาคองเกรสของบราซิลในปี 2023" 

2. ปรากฏว่า ในช่วงก่อนการโจมตีสภาคองเกรสของบราซิล ได้มีการเผยแพร่ข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง หรือ 'ข่าวปลอม' เกี่ยวกับการเลือกตั้งบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียต่างๆ และผู้คนใช้โซเชียลมีเดียเพื่อช่วยวางแผนการโจมตี และหลังจากการโจมตี อเล็กซานเดอร์ จึ  โมราเอส ผู้พิพากษาศาลสูงสุดของบราซิล สั่งให้แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียหลายแห่ง รวมถึง Twitter (ซึ่งต่อมาคือ X) บล็อกบัญชีเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการวางแผนโจมตีสภาคองเกรส โดยระบุว่าบริษัทแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียต่างๆ จะถูกปรับหากไม่ปฏิบัติตาม ต่อมา ในเดือนเมษายน 2023 กระทรวงยุติธรรมและความมั่นคงสาธารณะของบราซิลได้ขอให้ Twitter ลบบัญชีและโพสต์ที่ส่งเสริมความรุนแรงในโรงเรียนจำนวน 500 รายการ ต่อ Twitter ไม่ปฏิบัติตามคำร้องขอดังกล่าว จนกระทั่งมีคำสั่งของประธานาธิบดี ที่ขู่ว่าจะปรับเงินและห้ามเผยแพร่เนื้อหาดังกล่าว

3. เมื่อวันที่ 6 เมษายน 2024 บริษัท X Corp. (หรือ Twitter เดิม)  ระบุว่าได้รับคำสั่งศาลจาก โมราเอส ให้ระงับบัญชีหลายบัญชี เรื่องนี้ อีลอน มัสก์ เจ้าของ X  เขียนว่าเขาจะต่อต้านคำสั่ง  และเขายังแนะนำว่าผู้ใช้ X สามารถหลีกเลี่ยงการปิดกั้นได้โดยใช้เครือข่ายส่วนตัวเสมือน หรือ VPN แต่ โมราเอส ไยอมอยู่เฉยเขาตอบโต้จะเปิดการสอบสวน มัสก์ ในฐานะที่เขาอาจจะมีความเกี่ยวข้องกับ "การเผยแพร่ข่าวปลอมที่หมิ่นประมาท และ... การขัดขวาง การยุยงปลุกปั่น และการจัดตั้งองค์กรอาชญากรรม"

4. ในวันที่ 17 สิงหาคม 2024 หลังจากที่ โมราเอส ขู่ว่าจะจับกุมตัวแทนทางกฎหมายของบริษัท X Corp. ทางบริษัทก็ได้ประกาศว่าจะปิดสำนักงานในประเทศ ในวันที่ 30 สิงหาคม โมราเอส ได้สั่งให้ระงับการใช้งาน X จนกว่าแพลตฟอร์มจะปฏิบัติตามคำสั่งของศาล แต่งตั้งตัวแทนในบราซิล ซึ่งเป็นสิ่งที่กฎหมายในประเทศกำหนดไว้ตามมาตรา 1138 ของประมวลกฎหมายแพ่งของบราซิล และจ่ายค่าปรับ เครือข่ายโซเชียลเริ่มถูกระงับในช่วงเริ่มต้นของวันถัดไป ต่อทมาเมื่อวันที่ 2 กันยายน (หรือวันที่ 3 กันยายนตามเวลาประเทศไทน) คณะผู้พิพากษา 5 คนของศาลสูงได้มีมติเห็นชอบการห้ามดังกล่าว

5. ในคำสั่งดัง โมราเอสยังกล่าวถึงมัสก์ว่าเป็น “คนนอกกฎหมาย” ที่ “จะปล่อยให้มีการเผยแพร่ข้อมูลเท็จ ถ้อยคำที่แสดงความเกลียดชัง และการโจมตีหลักนิติธรรมในระบอบประชาธิปไตยเป็นจำนวนมาก ซึ่งละเมิดสิทธิในการเลือกของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ด้วยการทำให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งอยู่ห่างไกลจากข้อมูลที่เป็นจริงและถูกต้อง” ส่วน มัสก์เขียนบนบัญชี X ของเขาว่า "เสรีภาพในการพูดคือรากฐานของประชาธิปไตย และผู้พิพากษาเทียมที่ไม่ได้รับการเลือกตั้งในบราซิลกำลังทำลายมันเพื่อจุดประสงค์ทางการเมือง" และไม่นานหลังจากที่ถูกระงับ  ก็มีการสร้างบัญชี X ที่ชื่อ "@AlexandreFiles" (เอกสารเกี่ยวโมราเอส) โดยมีจุดประสงค์เพื่อ "เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับการละเมิดกฎหมายของบราซิลที่กระทำโดย อเล็กซานเดอร์ จึ โมราเอส"

บทวิเคราะห์เรื่องนี้จะเป็นโมเดลให้ประเทศอื่นหรือไม่?
ที่จริงแล้วแล้ว มัสก์ ก็ตระหนักดีว่าประเทศต่างๆ ที่ X ดำเนินการอยู่มีกฎหมายที่แตกต่างกันเกี่ยวกับเสรีภาพในการแสดงความเห็น ส่วนเขาเองก็เคยโพสต์ไว้เมื่อวันที่ 26 เมษายน 2022 ว่า "ที่บอกว่า 'เสรีภาพในการพูด' หมายถึงสิ่งที่สอดคล้องกับกฎหมายเท่านั้น" 

ต่อมาในเดือนมิถุนายน 2023 มัสก์ยังกล่าวว่า "ทวิตเตอร์ไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากต้องเชื่อฟังรัฐบาลท้องถิ่น หากเราไม่เชื่อฟังกฎหมายรัฐบาลท้องถิ่น เราก็จะถูกปิดกิจการ สิ่งที่ดีที่สุดที่เราทำได้คือปฏิบัติตามกฎหมายในประเทศใดประเทศหนึ่งอย่างเคร่งครัด แต่เราไม่สามารถทำอะไรได้มากกว่านั้น มิฉะนั้นเราจะถูกบล็อกและคนของเราจะถูกจับกุม"

ดังนั้น มัสก์ ไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากจะปฏิบัติตามกฎหมายของบราซิล แต่เขากลับ "กลืนน้ำลายตัวเอง" ด้วยการท้าทายกระบวนการตุลาการของบราซิล เรื่องนี้ยังไม่มีความชัดเจนว่าเขาทำเพื่อปกป้องเสรีภาพในการแสดงความเห็นจริงหรือไม่ เพราะเขาเองก็เคยบอกว่า "เสรีภาพในการพูดหมายถึงสิ่งที่สอดคล้องกับกฎหมายเท่านั้น" แต่ X กลับละเมิดกฎหมายของบราซิลเสียเอง

มัสก์ เองยังมีท่าทีสนับสนุนการเมืองฝ่ายขวาอย่างชัดเจน และแสดงจุดยืนชัดขึ้นในระยะหลังในบัญชี X ของเขา ซึ่งแต่เดิมมักจะโพสต์เรื่องสัพเพเหระและเทคโนโลยีเป็นหลัก แต่ระยะหลังเป็นเรื่องการเมืองฝ่ายขวา และการสนับสนุนพรรคการเมืองฝ่ายขวา และโดนัลด์ ทรัมป์ ดังนั้น จึงมีความเป็นไปได้ที่ X และ มัสก์ จะมีจุดยืนเอียงไปทางการเมืองฝ่ายขวา 

แต่การมีจุดยืนทางการเมืองกลายเป็นแนวทางของแพลตฟอร์ม มันก็อาจทำให้ X ถูกจับตาจากรัฐบาลหรือประเทศที่จุดยืนตรงกันข้ามกัน และยิ่งในระยะหลัง X กลายเป็นที่ปล่อยข่าวปลอมได้ง่ายขึ้น หรือนัยหนึ่งก็คือมีการควบคุมเนื้อหาที่หละหลวม เหตุผลเหล่านี้อาจทำให้รัฐบาลอื่นๆ ใช้วิธีการเดียวกันเพื่อแบน X เพราะต้องการสกัดข่าวปลอมและความรุนแรง เช่นที่ไนจีเรียเคยทำมาแล้วในปี 2022 และอาจจะมีเหตุผลอื่นๆ ด้วย เช่น อ้างเรื่องข่าวปลอมเพื่อปิดกั้นจากประชาชน การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารจริงๆ 

Photo by ETIENNE LAURENT and EVARISTO SA / AFP