ในเมืองเล็กๆ ที่เงียบสงบในอาร์เจนตินาซึ่งขึ้นชื่อเรื่องส้ม ได้กลายเป็นสัญลักษณ์ของหายนะจาก 'แชร์ลูกโซ่' (Ponzi scheme) ขบวนการหนึ่งที่แพร่ระบาดไปทั่วประเทศแห่งนี้ที่กำลังได้รับผลกระทบจากวิกฤต จนทำให้ผู้คนหลายพันคนต้องสูญเสียเงินออมไป

ประชากรเกือบ 30% ของเมืองซานเปโดร ซึ่งเป็นเมืองที่มีประชากร 70,000 คน ตั้งอยู่ห่างจากกรุงบัวโนสไอเรสไปทางเหนือประมาณ 170 กิโลเมตร ตกเป็นเหยื่อของแอปการลงทุนที่ขายโดยนักแสดงสองคนที่แอบอ้างตัวเป็นนักธุรกิจ ซึ่งสัญญาว่าจะให้ผลตอบแทนสูงถึง 2% ต่อวันในรูปแบบสกุลเงินดิจิทัล

“ผมเชื่อใจมันเช่นเดียวกับคนในครอบครัวของผม” การ์โลส โรดริเกซ  วัย 66 ปี กล่าวกับสถานีวิทยุ Cadena 3 พร้อมเสริมว่าแอพ RainbowEx แสดงให้เห็นว่าเขาหารายได้ได้วันละ 80-100 ดอลลาร์ ซึ่งเพิ่มขึ้นเกือบสองเท่าของรายได้

แต่ความฝันที่จะได้เงินง่ายๆ ในประเทศที่กำลังต่อสู้กับภาวะเศรษฐกิจถดถอยรุนแรงและอัตราเงินเฟ้อสูงถึงระดับสามหลักนั้น ในไม่ช้าก็กลายเป็นเพียงความฝันลมๆ แล้งๆ

ปรากฏว่า โรดริเกซสูญเสียเงินออมไปเกือบทั้งหมด

โรดริเกซ เป็นหนึ่งในผู้คนระหว่าง 15,000 ถึง 20,000 คนในซานเปโดรที่ลงทุนในแพลตฟอร์มนี้ จากการเปิดเผยของ เซซิลิโอ ซาลาซาร์ นายกเทศมนตรีเมืองซึ่งกล่าวกับสถานีวิทยุ 10

เหยื่อหลายพันคน
“เรากำลังเผชิญกับการฉ้อโกงมูลค่า 49 ล้านดอลลาร์” อาโดลโฟ ซัวเรซ แอร์ไดเร  ทนายความที่เป็นตัวแทนของผู้คนที่อ้างว่าเป็นเหยื่อประมาณร้อยราย กล่าวกับ AFP พร้อมเสริมว่า “มีสายเข้าจากทั่วประเทศ”

ชาวอาร์เจนตินาสองคนถูกจับกุมในคดีนี้

แชร์ลูกโซ่เป็นโครงการฉ้อโกงที่ใช้เงินของนักลงทุนรายใหม่เพื่อจ่ายเงินให้กับนักลงทุนรายเก่าจนกว่ากระแสเงินใหม่จะหมดลงและบริษัทจะล่มสลาย

เมื่อไม่นานมานี้ ยังมีรายงานการฉ้อโกงที่น่าสงสัยในลักษณะเดียวกันในจังหวัดชูบุตและซานฮวนทางตอนใต้ของอาร์เจนตินา รวมถึงจังหวัดซานตาเฟทางตอนกลาง และจังหวัดกอร์โดบาทางตอนเหนือ ซึ่งเกี่ยวข้องกับแพลตฟอร์มอีกแห่งคือ Peak Capital ซึ่งปิดตัวลงเมื่อวันที่ 18 ตุลาคม

สำนักงานอัยการจังหวัดชูบุตกล่าวว่า "มีผู้เสียหายหลายพันคน" และเสริมว่าเงินที่ถูกฉ้อโกงมีมูลค่าหลายล้านดอลลาร์

"กำลังเกิดการระบาด (ของแชร์ลูกโซ่)" มักซิมิเลียโน ฟิร์ตมัน ผู้เชี่ยวชาญด้านไอที ซึ่งทำการสอบสวนกรณี RainbowEx กล่าวกับ AFP

ณ โรงแรม 'La China' 
ฟิร์ตมัน ได้ติดตามเบาะแสของแพลตฟอร์มดังกล่าวไปจนถึงโรงแรมหรูแห่งหนึ่งในกรุงบัวโนสไอเรส ซึ่งชายสองคนซึ่งอ้างตัวว่าเป็นผู้บริหารระดับสูงของสหรัฐฯ ได้ให้การบรรยายแก่นักลงทุนที่มีแนวโน้มจะเป็นไปได้เมื่อเดือนที่แล้ว

นักธุรกิจเหล่านี้เป็นนักแสดงชาวโปแลนด์ที่ได้รับการว่าจ้างจากเอเจนซี่ให้เล่นบทบาทเป็นผู้ส่งเสริมโครงการนี้ เรื่องอื้อฉาวดังกล่าวกลายเป็นข่าวพาดหัวไปทั่วประเทศ

บริษัท RainbowEx ซึ่งอ้างว่าตั้งอยู่ในสิงคโปร์ ได้หยุดดำเนินการในอาร์เจนตินาเมื่อสองสัปดาห์ก่อน และเรียกเก็บเงินจากผู้ใช้จำนวน 88 ดอลลาร์ เพื่อถอนเงินออก

หลายคนจ่ายเงินไปแล้ว แต่ไม่ได้รับคืนเงินลงทุน

การเปิดเผยนี้เกิดขึ้นในขณะที่เศรษฐกิจของอาร์เจนตินากำลังถดถอยลงอย่างหนัก หลังจากที่ประธานาธิบดีฆาเวียร์ มิเลอี ผู้นำเสรีนิยมได้กำหนดมาตรการรัดเข็มขัดที่เข้มงวดมาหลายเดือน เพื่อควบคุมอัตราเงินเฟ้อที่สูงที่สุดในโลกและลบล้างการขาดดุลงบประมาณ

ปัจจุบัน ประชากรมากกว่าครึ่งหนึ่งของเศรษฐกิจที่ใหญ่เป็นอันดับสองของละตินอเมริกาอาศัยอยู่ต่ำกว่าเส้นความยากจน

หวังจะเป็นเศรษฐีวัยรุ่น
การหลอกลวงดังกล่าว "ใช้ประโยชน์จากวิกฤต" ฟิร์ตมัน กล่าว

เขาเสริมว่าคนหนุ่มสาวซึ่งได้รับผลกระทบจากความยากจนอย่างไม่สมส่วน (60.7% ของชาวอาร์เจนตินาที่มีอายุระหว่าง 15-29 ปี ถือเป็นคนจนอย่างเป็นทางการ) กำลังขับเคลื่อนสิ่งที่เขาเรียกว่า "Ponzidemia" หรือ "การระบาดของแชร์ลูกโซ่"

“มีวัยรุ่นอายุ 19 ปีที่กำลังสอนวัยรุ่นอายุ 16 ปีว่าจะกลายเป็นเศรษฐีภายในสามเดือนได้อย่างไร” ผ่านแพลตฟอร์มการลงทุน เขากล่าว

นักสังคมวิทยา เอเซเกียล กัตโต เชื่อมโยงกระแสความนิยมในการเก็งกำไรของเยาวชนกับการเล่นเกม

“มีการนำเงินมาเล่นเกม” เขากล่าวกับหนังสือพิมพ์ Pagina 12 โดยตั้งข้อสังเกตว่าอินเทอร์เฟซของแอปการลงทุนบางตัวคล้ายกับวิดีโอเกม

ปราฏว่าการหลอกลวงมีหลายรูปแบบเหลือเกิน

เมื่อวันพุธ มีการเผยแพร่ภาพ Deepfake ของ ลิโอเนล เมซซี นักฟุตบอลชื่อดังชาวอาร์เจนตินาที่โปรโมตโครงการเปลี่ยนเงิน 75 ดอลลาร์เป็น 2,000 ดอลลาร์ภายในหนึ่งสัปดาห์บนโซเชียลมีเดีย

“คุณไม่จำเป็นต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจหรือผู้รู้รอบด้านของตลาด” เมซซีตัว ปลอมกล่าว โดยเชิญชวนนักลงทุนที่สนใจเข้าร่วมกลุ่ม Telegram

การฉ้อโกงที่ฉาวโฉ่ที่สุดเริ่มต้นโดยเลโอนาร์โด โคซิตอร์โต ผู้เชี่ยวชาญด้านการเงินชาวอาร์เจนตินา ซึ่งโน้มน้าวผู้คนหลายพันคนทั่วละตินอเมริกาและสเปนให้ลงทุนในทุกสิ่งตั้งแต่สกุลเงินดิจิทัลไปจนถึงร้านแฮมเบอร์เกอร์และตัวแทนจำหน่ายรถยนต์

เจ้าหน้าที่สืบสวนอ้างว่าโคซิตอร์โต ซึ่งสัญญาว่าจะให้ผลตอบแทน 7.5% ต่อเดือนเป็นเงินดอลลาร์ และถือเป็นผู้นำโครงการแชร์ลูกโซ่ขนาดยักษ์ แม้ว่าตัวเขาปฏิเสธเรื่องนี้ แต่เรื่องราวของเขากลายเป็นแรงบันดาลใจกับผู้สร้างภาพยนต์จนมีการนำไปสร้างสารคดีฉายทาง Netflix 

ขณะนี้ เลโอนาร์โด โคซิตอร์โต กำลังถูกพิจารณาคดีในข้อหาฉ้อโกง

By Tomás VIOLA / Agence France-Presse

Photo - บิเบียนา เกเบโด วัย 57 ปี ผู้ว่างงาน กำลังรับการปลอบใจจากผู้หญิงคนหนึ่งขณะที่เธอนั่งอยู่บนถนนพร้อมถือป้ายที่เขียนว่า "ฉันกำลังหางานเพื่อที่จะสามารถเช่าบ้านได้" ในกรุงบัวโนสไอเรสเมื่อวันที่ 25 กันยายน 2024 ความยากจนในอาร์เจนตินาพุ่งสูงถึง 52.9% ของประชากรในช่วงหกเดือนแรกภายใต้รัฐบาลของ ฆาเบียร์ มิเลอี ซึ่งสะท้อนถึงผลกระทบจากการลดค่าเงิน 50% ที่ดำเนินการในเดือนธันวาคมและนโยบายปรับงบประมาณที่เน้นไปที่การลดการใช้จ่ายและภาวะเงินเฟ้อ ส่งผลให้ภาวะเศรษฐกิจถดถอยรุนแรงขึ้น (ภาพโดย LUIS ROBAYO / AFP)