เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ศาลตุรกีได้สั่งให้จำคุก เอเครม อิมาโมกลู นายกเทศมนตรีฝ่ายค้านของอิสตันบูล และจำเลยร่วมอีกหลายสิบคน ในข้อหา "ทุจริต" แต่มันนำไปสู่การประท้วงครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในประเทศ และส่งผลสะเทือนต่อภูมิทัศน์ทางการเมืองของตุรกี

พรรคฝ่ายค้านพรรคสาธารณรัฐประชาชน หรือ CHP ของตุรกี ซึ่งเป็นฝ่ายของนายกเทศมนตรีได้ประณามว่าเป็น "การรัฐประหารทางการเมือง" ที่ดำเนินการโดยประธานาธิบดีเรเจป ทายิป เออร์โดกัน นี่คือสิ่งที่เรารู้เกี่ยวกับคดีนี้ 

เอเครม อิมาโมกลูเป็นใคร?
อิมาโมกลูได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีของอิสตันบูลในปี 2019 และได้รับการเลือกตั้งอีกครั้งอย่างมีชัยเมื่อปีที่แล้ว โดยนายกเทศมนตรีวัย 53 ปีผู้นี้ได้กลายเป็นคู่ต่อสู้หมายเลขหนึ่งของประธานาธิบดีเออร์โดกัน โดยชนะการเลือกตั้งในเมืองที่ใหญ่ที่สุดของตุรกี (มีประชากรเกือบ 16 ล้านคน) และเป็นศูนย์กลางธุรกิจของประเทศ

เขาถูกกล่าวหาในข้อหาอะไร?
เมื่อรุ่งสางของวันพุธ นายกเทศมนตรีของอิสตุนบูลถูกจับกุมในข้อหา "ทุจริต" และ "สนับสนุนองค์กรก่อการร้าย" โดยอ้างข้อตกลงการเลือกตั้งระหว่างพรรค CHP และพรรคที่สนับสนุนชาวเคิร์ด ด้วยข้อตกลงนี้ทำให้รัฐบาลกล่าวหาว่า CHP มีความเชื่อมโยงกับพรรคแรงงานเคิร์ด (PKK) ซึ่งได้รับการประกาศให้เป็นกลุ่มก่อการร้ายโดยรัฐบาลตุรกี

คำสั่งกักขังก่อนพิจารณาคดี ซึ่งสำนักข่าว AFP ได้รับมาเมื่อวันอาทิตย์ ระบุว่า "เอเครม อิมาโมกลูถูกกักขังในข้อหาก่อตั้งและเป็นผู้นำองค์กรอาชญากรรม รับสินบน ทุจริต บันทึกข้อมูลส่วนบุคคลอย่างผิดกฎหมาย และทุจริตการประมูล"

คำสั่งดังกล่าวระบุต่อไปว่า "แม้ว่าจะมีความสงสัยอย่างมากว่าเขามีความผิดฐานสนับสนุนองค์กรก่อการร้ายติดอาวุธ แต่ในตอนนี้ยังไม่จำเป็นต้องสั่งกักขังเขาในข้อหาเหล่านี้" "เนื่องจากมีการตัดสินใจแล้วว่าจะจำคุกเขาในข้อหาทางการเงิน"

อิมาโมกลูถูกปลดออกจากตำแหน่งนายกเทศมนตรีและถูกคุมขัง

พรรค CHP กลายเป็นเป้าโจมตี
เมื่อวันพุธที่ผ่านมา มีผู้ถูกจับกุมราว 90 คน รวมถึงนายกเทศมนตรีเขต 2 แห่งของอิสตันบูล คนหนึ่งมีความผิดฐาน "ทุจริต" และอีกคนมีความผิดฐาน "ก่อการร้าย"

เจ้าหน้าที่ที่ได้รับการเลือกตั้งทั้งสองคนเป็นสมาชิกของพรรคสาธารณรัฐประชาชน (CHP) ซึ่งเป็นพรรคสังคมประชาธิปไตยและเป็นฝ่ายที่แยกศาสนาอกจากการเมือง ที่ก่อตั้งโดยมุสตาฟา เคมาล บิดาแห่งสาธารณรัฐตุรกี

CHP มีที่นั่งในรัฐสภา 134 ที่นั่ง เมื่อเทียบกับ 272 ที่นั่งของพรรค AKP ของเออร์โดกัน ซึ่งเป็นพรรคที่มีความโน้มเอียงที่จะนำศาสนามายุ่งเกี่ยวกับการเมือง

ในการเลือกตั้งท้องถิ่นเมื่อเดือนมีนาคม 2024 พรรคได้รับชัยชนะในเมืองหลวงของจังหวัด 35 แห่งจากทั้งหมด 81 แห่ง มากกว่าพรรค AKP ถึง 11 แห่ง

พรรคได้รับชัยชนะในเมืองใหญ่ๆ ส่วนใหญ่ รวมถึงเมืองหลวงอังการา อิซเมียร์ อันตัลยา และเมืองอุตสาหกรรมหลักอย่างบูร์ซา

จับกุมในช่วงเวลาเหมาะเจาะ
ในวันอาทิตย์ที่ผ่านมา อิมาโมกลูจะได้รับการเสนอชื่อให้เป็นผู้สมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีของ CHP ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีครั้งต่อไป ซึ่งกำหนดไว้ในปี 2028 ในการเลือกตั้งขั้นต้นที่เขาเป็นผู้สมัครเพียงคนเดียว

ในวันอังคาร เพียงไม่กี่ชั่วโมงก่อนที่เขาจะถูกจับ มีการยกเลิกวุฒิการศึกษาของเขาได้ซึ่งเป็นการสร้างอุปสรรคให้กับคุณสมบัติการสมัครชิงตำแหน่งผู้นำประเทศ เนื่องจากรัฐธรรมนูญของตุรกีกำหนดให้ผู้สมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีทุกคนต้องมีวุฒิการศึกษาระดับสูง

ในปี 2023 อิมาโมกลูไม่ได้ลงสมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีโดยพรรคของเขา เนื่องจากถูกตัดสินจำคุกสองปีครึ่งในข้อหา "ดูหมิ่น" สมาชิกคณะกรรมการการเลือกตั้งระดับสูงของตุรกี การอุทธรณ์ของเขายังอยู่ระหว่างดำเนินการ

CHP ตัดสินใจที่จะดำเนินการเลือกตั้งขั้นต้นในวันอาทิตย์ และเรียกร้องให้ชาวตุรกีทุกคน แม้แต่ผู้ที่ไม่ได้ลงทะเบียนกับพรรค เข้าร่วมในความหวังที่จะเปลี่ยนการเลือกตั้งครั้งนี้ให้เป็นการลงประชามติ ศาลากลางเมืองอิสตันบูลกล่าวว่ามีผู้ลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งขั้นต้น 15 ล้านคน โดย 13 ล้านคนในจำนวนนั้นไม่ใช่สมาชิก CHP

การประท้วงครั้งใหญ่ที่สุดนับตั้งแต่ปี 2013
การจับกุมอิมาโมกลูได้จุดชนวนให้เกิดการประท้วงครั้งใหญ่ที่สุดของประเทศนับตั้งแต่การประท้วงเกซี ในปี 2013 ซึ่งเริ่มขึ้นในอิสตันบูลจากเหตุการณ์รื้อถอนสวนสาธารณะในท้องถิ่น

ประชาชนหลายแสนคนออกมาเดินขบวนบนท้องถนนในอิสตันบูลในช่วงเย็นวันศุกร์และวันเสาร์ โดยมีการประท้วงครั้งใหญ่ในเมืองอื่นๆ เช่น อังการาและอิซเมียร์

จากการนับของ AFP พบว่ามีการชุมนุมอย่างน้อย 55 จังหวัดจากทั้งหมด 81 จังหวัดของตุรกี หรือมากกว่าสองในสามของประเทศ

นักวิเคราะห์กล่าวว่าการประท้วงซึ่งส่วนใหญ่นำโดยคนหนุ่มสาว สะท้อนให้เห็นถึงความไม่พอใจที่ขยายวงกว้างไปไกลเกินกว่าการจับกุมอิมาโมกลู

ทางการตุรกีได้ขอให้ X ปิดบัญชีมากกว่า 700 บัญชีเมื่อเผชิญกับการประท้วงเหล่านี้

Agence France-Presse
Photo by OZAN KOSE / AFP