ย้อนเหตุการณ์จลาจลสโตนวอลล์ ชนวนเหตุ LGBTQ เคลื่อนไหว “Say it loud, gay is proud” ปลุกความหลากหลายบนความเท่าเทียม
ตลอดทั้งเดือนมิถุนายน เราได้เห็นความเคลื่อนไหวหลายภาคส่วนจัดงานเพื่อสนับสนุนสิทธิความเท่าเทียมต่อความหลากหลายทางเพศในฐานะ 'เดือนไพร์ด' หรือ Pride Month เดือนแห่งการสนับสนุนความหลากหลายและความเท่าเทียมทางเพศ แต่เหตุใดเดือนไพร์ดต้องเป็นเดือนมิถุนายน เดอะเบทเทอร์มีคำตอบ
ย้อนกลับไปวันที่ 28 มิถุนายน 1969 สโตนวอลล์อินน์ (Stonewall Inn) บาร์เกย์ในย่านกรีนิชใจกลางมหานครนิวยอร์ก เจ้าหน้าที่ตำรวจกลุ่มนึงได้บุกเข้าตรวจค้น โดยอ้างกฎหมายการจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ทั้งได้ทำการตรวจค้นผู้คนในบาร์ โดยถ้าพบคนที่แต่งตัวเป็นผู้หญิงแต่ไม่ใช่เพศหญิงจะถูกจับกุมในข้อหาแต่งกายโดยไม่ตรงตามเพศสภาพ
ช่วงทศวรรษที่ 1960s มีการออกกฎหมายห้ามไม่ให้ประชาชนแต่งตัวผิดเพศสภาพ ในเวลานั้นสังคมเกย์อเมริกันยังต้องปกปิดเสมือนกลุ่มคนใต้ดิน ย่านกรีนิชเป็นย่านที่เต็มไปด้วยผับบาร์จำนวนมากที่ควบคุมกิจการโดยมาเฟีย บรรดาตำรวจจึงเข้าจับกุมหลายครั้ง สโตนวอลล์อินน์เป็นหนึ่งในบาร์ที่ตำรวจมักเพ่งเล็งเป็นพิเศษเนื่องจากเป็นผับเฉพาะกลุ่ม LGBTQ+
ในช่วงเวลาที่เกิดเหตุจลาจล ชนวนความรุนแรงเริ่มมาจากที่เจ้าหน้าที่ตำรวจเริ่มนำคนออกไปข้างนอกร้านพร้อมกับทุบตีศีรษะหนึ่งในลูกค้าที่แต่งตัวเป็นหญิง การกระทำดังกล่าวได้ทำให้คนอื่นๆ ในผับที่อยู่ในเหตุการณ์ ปาสิ่งของใส่ตำรวจเพื่อตอบโต้ ส่งผลให้เจ้าหน้าที่ตำรวจต้องระดมกำลังเพื่อเข้ามาควบคุมสถานการณ์อีกนับร้อยนาย เหตุการณ์บานปลายจนทำให้ผู้คนที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับสโตลวอลล์มาร่วมขบวนเพื่อต่อสู้กับความไม่เป็นธรรมของเจ้าหน้าที่รัฐ เหตุการณ์ชุลมุนในครั้งนั้นกินเวลาต่อเนื่องถึง 6 วันก่อนที่เหตุการณ์จะยุติลง
ที่เหตุชุลมุนกินเวลายาวนานถึง 6 วัน ก็เพราะเหตุการณ์จลาจลในครั้งนั้น ได้ปลุกระดมชาว LGBTQ+ ทั่วทั้งนิวยอร์กมารวมตัวกันที่กรีนิชเพื่อ "สู้กลับ" ต่อความอยุติธรรมของเจ้าหน้าที่รัฐ "ผสมโรง" กับบรรดามาเฟียในท้องถิ่นที่เขม้นกับตำรวจมานาน จึงทำให้ความวุ่นวายบานปลายนานต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม การจลาจลในครั้งนั้นได้ส่งผลให้ชุมชน LGBTQ+ ในสหรัฐ เริ่มเคลื่อนไหวพูดถึงสิทธิของชาวสีรุ้งกันมาขึ้น ทั้งมีการรำลึกถึงเหตุการณ์นี้อย่างจริงจัง โดยมีการจัดงานวันแห่งการปลดปล่อยที่ถนนคริสโตเฟอร์ (Christopher Street Liberation Day) บริเวณถนนคริสโตเฟอร์ อันเป็นที่ตั้งของร้านสโตนวอลล์อินน์ พร้อมกับวาทะดัง "Say it loud, gay is proud" ซึ่งถูกใช้ในการต่อต้านเจ้าหน้าที่รัฐเมื่อปี 1969 เพื่อรำลึกถึง พร้อมกิจกรรมเดินขบวน และต่อยอดให้มีการจุดประกายการเคลื่อนไหวของชุมชนชาว LGBTQ+ ในหลายประเทศทั่วโลก จนทำให้เดือนมิถุนายนกลายเป็นเดือนแห่งการเฉลิมฉลองและรณรงค์ถึงสิทธิความเท่าเทียมผู้มีความหลากหลายทางเพศ
แม้การรณรงค์เดือนไพร์ดจะมีขึ้นในสหรัฐฯ แต่ที่ผ่านมามีผู้นำสหรัฐเพียง 2 ราย ที่ออกมาประกาศสนับสนุนเดือนไพรด์อย่างเป็นทางการ คือประธานาธิบดีบิล คลินตัน ซึ่งประกาศให้มิถุนายนเป็นเดือน "ไพรด์ของเกย์และเลสเบี้ยน" ("Gay & Lesbian Pride Month") ในปี 1999 และปี 2000 ส่วนในปี 2009 ถึง 2016 ประธานาธิบดีบารัก โอบามา นับเป็นผู้นำสหรัฐที่เคลื่อนไหวสนับสนุนกลุ่ม LGBTQ+ ตลอดการครองวาระผู้นำสหรัฐ ทั้งการผลักดันกฎหมาย Don't ask Don't tell ต่อกลุ่มเกย์ในกองทัพสหรัฐ ไปจนถึงการผลักดันกฎหมายสมรสเพศเดียวกัน ทั้งยังประกาศสนับสนุนห้มิถุนายนเป็นเดือนไพรด์ในทุกปีตลอดวาระดำรงตำแหน่ง
