สื่ออ้างจีนเล็งตั้งที่ทำการสายลับในคิวบาสอดแนมสหรัฐ แต่ผู้เชี่ยวชาญมองเป็นไปได้ยาก ศักยภาพกองทัพจีนยังไม่ถึงขั้น

เว็บไซต์ เดอะ วอลล์ สตรีท เจอร์นัล (The Wall Street Journal – WSJ) รายงานเมื่อ 8 มิถุนายนที่ผ่านมา อ้างแหล่งข่าวเป็นความมั่นคงสหรัฐฯ ว่า รัฐบาลจีนได้บรรลุข้อตกลงลับกับรัฐบาลคิวบา ในการจัดตั้ง'ศูนย์ข้อมูล' บนเกาะคิวบาซึ่งอยู่ห่างจากรัฐฟลอริดาของสหรัฐฯ เพียง 100 ไมล์ หรือราว 160 กิโลเมตร
 
WSJ อ้างแหล่งข่าวว่า ภายในศูนย์ข้อมูลแห่งนี้ จีนมีการติดตั้งระบบสอดแนมซึ่งจะช่วยให้รัฐบาลปักกิ่ง สามารถรวบรวมข้อมูลการสื่อสารผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ทุกรูปแบบที่เกิดขึ้นทั่วพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐฯ ซึ่งเป็นที่ตั้งของฐานทัพอเมริกัน ตลอดจนหน่วยงานความมั่นคงหลายแห่ง วมทั้งจับตาดูการเดินทางเข้า-ออกของเรือต่าง ๆ ได้อย่างง่ายดาย โดยหนึ่งในหน่วยงานความมั่นคงสำคัญของสหรัฐในบริเวณดังกล่าวคือ กองบัญชาการภูมิภาคเอเชียกลางและตะวันออกกลาง (U.S. Central Command) ในเมืองแทมปา หรือรู้จักกันในชื่อ Fort Bragg

ภายใต้ข้อตกลงดังกล่าว จีนให้คำมั่นจะจ่ายเงินให้รัฐบาลคิวบาจำนวน "หลายพันล้านดอลลาร์" เพื่อให้เปิดสถานีสอดแนมนี้ 

รายงานข่าวดังกล่าวมีขึ้น หลังจากที่รัฐบาลวอชิงตันกับปักกิ่งเกิดความขัดแย้งรอบใหม่ จากกรณีบอลลูนต้องสงสัยจากจีนที่ลอยเข้าน่านฟ้าสหรัฐฯ ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา

ทำเนียบขาวปัดข่าว 

หลังจากมีรายงานข่าวดังกล่าว นายจอห์น เคอร์บี โฆษกประจำทำเนียบขาว กล่าวตอนหนึ่งของการแถลงข่าวว่า เห็นรายงานข่าวชิ้นนั้นแล้ว มันไม่ตรงกับความเป็นจริง แต่ไม่ได้ลงรายละเอียดว่าส่วนใดที่ไม่เป็นความจริง

“สิ่งที่ผมสามารถบอกได้ก็คือ เรามีความกังวลตั้งแต่วันแรกที่รัฐบาลนี้เริ่มงาน เกี่ยวกับกิจกรรมของจีนที่มีอิทธิพลไปทั่วโลก แน่นอนว่าในซีกโลกนี้และในภูมิภาคนี้ เรากำลังเฝ้าดูสถานการณ์อย่างใกล้ชิดยิ่ง” 

เช่นเดียวกับสถานเอกอัครราชทูตจีน ณ กรุงวอชิงตัน ระบุว่า “เราไม่ได้รับทราบเกี่ยวกับกรณีที่ว่า ดังนั้น เราจึงไม่สามารถให้ความเห็นได้ในเวลานี้”

ด้านรัฐบาลคิวบาโดยกระทรวงต่างประเทศ ออกมาตอบโต้ว่า จากรายงานข่าวของสื่อสหรัฐที่อ้างถึงกิจกรรมสอดแนมของต่างชาติในคิวบานั้น “ไม่เป็นความจริงอย่างสิ้นเชิง” ทั้งว่าสหรัฐ มักสร้างกระแสข่าวลักษณะนี้เป็นประจำ คิวบาคัดค้าน “ฐานทัพต่างประเทศ” ในภูมิภาคลาตินอเมริกา รวมถึงการตั้งฐานทัพอเมริกาในภูมิภาคนี้ด้วยเช่นกัน

เชื่อจีนศักยภาพยังไม่ถึง

ต้นปีทีผ่านมามีการตีพิมพ์รายงานการประเมินภัยคุกคามประจำปีประจำ ที่จัดทำโดยสำนักงานผู้อำนวยการข่าวกรองแห่งชาติ (DNI) โดยมองว่า หลายปีที่ผ่านมาจีนมีความพยายามในการสอดแนมรัฐบาลสหรัฐอย่างต่อเนื่องในหลายรูปแบบ สิ่งที่จีนทำได้สำเร็จคือ การพยายามส่งสายลับเข้าไปแฝงตัวทำงานในองค์กรเอกชน เพื่อล้วงข้อมูล แต่การตั้งฐานทัพเพื่อสอดแนมนอกประเทศจีนนั้นยังเป็นไปได้ยาก หนึ่งในฐานทัพนอกแผ่นดินใหญ่ที่จีนตั้งสำเร็จคือ สถานีวิจัยบนหมู่เกาะสแปรตลี นอกนั้นจีนใช้วิธีการส่งบอลลูนสอดแนมหรือส่งเครื่องบินสอดแนม เข้าใกล้พื้นที่พิพาทเท่านั้น

แนวคิดการตั้งฐานทัพในคิวบาจึงต้องอาศัยศักยภาพในระดับสูงในหลายระดับหากต้องการจัดเพื่อกิจกรรมสอดแนมจริงๆ เนื่องจากคิวบาอยู่ใกล้จากแผ่นดินใหญ่ถึงครึ่งโลก จึงเป็นการยากในการจัดส่งทรัพยากรต่างๆ แต่ก็ใช่ว่าจะเป็นไปไม่ได้เพราะ หลายปีที่ผ่านมา จีนได้เข้ามาแผ่ขยายอิธิพลทางการค้าในแถบละตินอเมริกาจำนวนมาก เช่น การเดินเรือนในคลองปานามา จนถึงเหมืองแร่ในเม็กซิโก และบราซิล นอกจากคิวบา ก็มีรายงานว่าจีนเล็งตั้งฐานในกัมพูชาและสหรัฐอาหรับเอมิเรสต์ ซึ่งเป็นไปในลักษณะการลงทุนด้านเศรษฐกิจสำคัญแก่ชาติกำลังพัฒนาหรือชาติยากจน อย่างไรก็ตาม หน่วยงานข่าวกรองสหรัฐยังคงจับตากิจกรรมของรัฐบาลปักกิ่งอย่างใกล้ชิดต่อไป

ทั้งนี้ สำหรับคิวบา ถูกใช้เป็นสมรภูมิตัวแทนระหว่างสหรัฐกับชาติมหาอำนาจโซเวียตในยุคสงครามเย็น จากกรณีขีปนาวุธคิวบาในปี 2505 ซึ่งแม้หลังวิกฤตคิวบาคลี่คลาย โซเวียตได้ติดตั้งฐานสอดแนมบนเกาะที่ลูร์ด ทางตอนใต้ของฮาวานาในช่วงกลางทศวรรษที่ 1960 โดยมีเสาอากาศแบบพาราโบลาที่มุ่งเป้าไปที่เพื่อนบ้านทางตอนเหนือของคิวบา ซึ่งต่อมาประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูติน ได้สั่งปิดโรงงานดังกล่าวในช่วงต้นทศวรรษ 2000