จริงหรือไม่มหาอำนาจใหม่กำลังเกิดขึ้น? เงินหยวนจะเป็นเจ้าโลก ส่วนดอลลาร์กำลังหมดพลัง

J.P. Morgan Global Research หน่วยงานวิจัยของบริษัทด้านการเงินการธนาคารระดับโลก J.P. Morgan เผยแพร่รายงานชื่อ "การลดความสำคัญของเงินดอลลาร์: เงินดอลลาร์สหรัฐกำลังสูญเสียอำนาจครอบงำหรือไม่?" ต่อไปนี้คือสาระสำคัญของรายงาน 

1. การลดความสำคัญของเงินดอลลาร์หรือการลดการพึ่งพาเงินดอลลาร์ (De-dollarization) เกิดขึ้นมาตลอดนับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่เพิ่งจะกลับมาเป็นเทรนด์อีกครั้งเมื่อเร็วๆ นี้ เนื่องจากความเปลี่ยนแปลงด้านภูมิศาสตร์การเมือง เช่น การรุกรานยูเครนของรัสเซีย ซึ่งตามมาด้วยการคว่ำบาตรรัสเซียโดยสหรัฐและชาติตะวันตก แต่ "การคว่ำบาตรของสหรัฐฯ ต่อรัสเซียทำให้บางประเทศระมัดระวังเกี่ยวกับการพึ่งพาดอลลาร์สหรัฐฯ มากเกินไป" 

2. J.P. Morgan บอกชี้ให้เห็นว่า "นอกจากนี้ ท่ามกลางอัตราดอกเบี้ยที่เพิ่มสูงขึ้น เงินดอลลาร์สหรัฐที่แข็งค่ามีมูลค่าสูงขึ้นสำหรับประเทศเกิดใหม่ (หมายความว่าเงินดอลลาร์แข็งค่าจนทำให้กำลังซื้อของประเทศเหล่านี้ลดลง) ส่งผลให้บางประเทศต้องทำการซื้อขายกันด้วยสกุลเงินอื่น ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2566 โบลิเวียกลายเป็นประเทศล่าสุดในอเมริกาใต้ รองจากบราซิลและอาร์เจนตินา ที่ชำระค่านำเข้าและส่งออกโดยใช้เงินหยวนของจีน"

3. J.P. Morgan ตั้งสมมติฐาน 2 สถานการณ์ที่อาจบั่นทอนสถานะของเงินดอลลาร์ สถานการณ์แรก คือ เกิดความมั่นคลอนด้านความมั่นคงและเสถียรภาพของสหรัฐอเมริกาในฐานะมหาอำนาจทางเศรษฐกิจ การเมือง และการทหารชั้นนำของโลก ตัวอย่างเช่น ความแตกแยกทางการเมืองในสหรัฐอเมริกา อาจเป็นอันตรายต่อความมั่นคงของสหรัฐในฐานะมหาอำนาจเศรษฐกิจโลก และทำให้ความเชื่อมั่นต่อเงินดอลลาร์ดิ่งลงในฐานะสินทรัพย์ที่ความมั่นคงสูง

4. สถานการณ์ที่สอง คือ ประเทศอื่นมีพัฒนาการที่ดีขึ้น และสกุลเงินทางเลือกมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น  เช่น การปฏิรูปเศรษฐกิจและการเมืองในจีน เป็นต้น ผู้เชี่ยวชาญของ J.P. Morgan  ชี้ว่า “สกุลเงินสำรองที่เป็นทางเลือกจะต้องถูกมองว่าปลอดภัยและมีเสถียรภาพ และจะต้องจัดหาแหล่งสภาพคล่องที่เพียงพอต่อความต้องการที่เพิ่มขึ้นทั่วโลก”

5. เมื่อเงินดอลลาร์เสียความเป็นผู้นำ ผลกระทบจะเกิดขึ้นอย่างรุนแรงที่สุดในสหรัฐอาจนำไปสู่การอ่อนค่าในวงกว้างของสินทรัพย์ทางการเงินของสหรัฐเมื่อเทียบกับส่วนที่เหลือของโลก  และอาจทำให้สหรัฐเสียศักยภาพทางเศรษฐกิจหนักเข้าไปอีก เพราะจะลดการลงทุนจากต่างประเทศในเศรษฐกิจสหรัฐได้โดยตรงเช่นกัน จะสร้างแรงกดดันด้านเงินเฟ้อในสหรัฐ เพราะต้นทุนสินค้าและบริการนำเข้าจะสูงขึ้น 

6. แล้วนี่คือการสิ้นสุดอำนาจของเงินดอลลาร์หรือไม่ ผู้เชี่ยวชาญชี้ว่า จนถึงขณะนี้เงินดอลลาร์ยังคงรักษาอำนาจไว้ได้ มีรา ชันดัน (Meera Chandan) หัวหน้าร่วมของทีมวิจัย Global FX Strategy ที่บริษัท J.P. Morgan กล่าวว่า “การใช้เงินดอลลาร์โดยรวมลดลง แต่ก็ยังอยู่ในช่วงระยะยาว (หมายความว่าการปรับลดไม่ใช่เกิดขึ้นทันทีทันใด) และส่วนแบ่งยังคงเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับสกุลเงินอื่นๆ” 

7. ส่วนเงินหยวนของจีนกำลังจะกลายเป็นเจ้าโลกรายใหม่หรือไม่? อเล็กซานเดอร์ ไวส์ (Alexander Wise) จากหน่วย Strategic Research ของ J.P. Morgan กล่าวว่า “ด้วยความที่จีนเป็นศูนย์กลางการค้าระดับโลกเพิ่มมากขึ้น บางคนอาจคาดหวังให้เงินหยวนเข้ามามีบทบาทมากขึ้นในเศรษฐกิจโลกเมื่อเวลาผ่านไป แต่การเปลี่ยนแปลงนี้น่าจะเกิดขึ้นในช่วงหลายทศวรรษ”  

8. แล้วปัจจัยอะไรที่จะทำให้เงินหยวนก้าวขึ้นมาแทนที่ดอลลาร์ ไวส์  ชี้ว่า สิ่งที่จะทำให้เงินหยวนเป็นตัวเลือกใหม่ที่น่าเชื่อถือแทนที่เงินดอลลาร์สหรัฐก็คือ “การผ่อนคลายการควบคุมเงินทุน การเปิดตลาด การใช้มาตรการเพื่อส่งเสริมสภาพคล่องของตลาด การสนับสนุนหลักนิติธรรม การลดความเสี่ยงในการจัดสรรและด้านกฎระเบียบ และการส่งเสริมพันธบัตรรัฐบาลจีนในฐานะสินทรัพย์ปลอดภัยทางเลือก” ทั้งหมดนี้ขึ้นกับว่ารัฐบาลจีนจะทำหรือไม่

Photo by FRED DUFOUR / AFP