ตลอดปี 2023 เป็นต้นไป จะมีหลายประเทศเริ่มเก็บและขึ้นอัตราค่าเหยียบแผ่นดิน ดันต้นทุนการเที่ยวต่างประเทศยุคหลังโควิดแพงขึ้น

นับตั้งแต่เดือนมิถุนายนเป็นต้นไป ประเทศไทยจะเริ่มเก็บ 'ค่าเหยียบแผ่นดิน' จากนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางเข้าประเทศไทยเป็นเงิน 300 บาท เพื่อใช้เป็นทุนหมุนเวียนในการดูแลนักท่องเที่ยวและแหล่งท่องเที่ยว โดยประเทศไทยกำหนดอัตราค่าธรรมเนียม 300 บาทต่อคนต่อครั้ง สำหรับผู้เดินทางเข้าประเทศไทยผ่านช่องทางอากาศ และ 150 บาทต่อคนต่อครั้งสำหรับผู้เดินทางเข้าช่องทางบกและช่องทางน้ำ แต่จะยกเว้น การเก็บค่าธรรมเนียมสำหรับผู้ที่ถือหนังสือเดินทางการทูต กงสุล หรือผู้ปฏิบัติภารกิจราชการต่างชาติ (Diplomatic or Official Passport) ผู้ได้รับอนุญาตให้ประกอบอาชีพในประเทศไทย (Work Permit) หรือหนังสืออนุญาตให้คนต่างด้าวทำงานในราชอาณาจักรเป็นการเฉพาะตามที่กระทรวงแรงงานกำหนด ประเทศไทยไม่ใช่ชาติเดียวในโลกที่เก็บเงินค่าเข้า-ออกประเทศจากนักท่องเที่ยวต่างชาติ และหากสังเกตจะพบว่ามีหลายประเทศทั่วโลกที่ริเริ่มมาตรการจัดเก็บการจัดเก็บค่าเข้าประเทศในช่วงที่การระบาดของโควิดยังคงมีอยู่และการท่องเที่ยวยังไม่ฟื้นตัวเต็มที่ 

ท่ามกลางโลกยุคหลังโควิดที่ผู้คนเชื่อมต่อถึงการมากขึ้นกว่าเดิม และจำนวนนักท่องเที่ยวที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี หลายประเทศมีแนวโน้มพิจารณาเก็บค่าธรรมเนียมแรกเข้าสำหรับนักท่องเที่ยวต่างชาติ ด้วยเหตุผลที่แตกต่างกันไป แต่หลายประเทศก็มักจะให้เห็นผลเดียวกันคือด้านเศรษฐกิจและความมั่นคง จากการศึกษาพบว่าปัจจุบันมีมากกว่า 100 ประเทศที่เรียกเก็บค่าธรรมเนียมแรกเข้าสำหรับนักท่องเที่ยวต่างชาติ อาทิ  สหรัฐอเมริกาและออสเตรเลีย เรียกเก็บค่าธรรมเนียมเหล่านี้มานานแล้ว อย่างไรก็ตาม ประเทศอื่นๆ ได้เริ่มปฏิบัติตามในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยมีเงื่อนไขการจัดเก็บที่แตกต่างกันออกไป ทั้งในแง่ราคา หรือการยกเว้นเก็บค่าธรรมเนียมจากนักท่องเที่ยวบางประเทศ

ขณะที่ประเทศท่องเที่ยวยอดนิยมของคนไทยอย่าง ญี่ปุ่นรัฐบาลโตเกียวได้จัด ภาษีซาโยนาระเมื่อปี 2019 ค่าธรรมเนียม 1,000 เยน (ประมาณ 300 บาท) ต่อคน สำหรับนักท่องเที่่ยวต่างชาติที่กำลังจะเดินทางออกจากประเทศ ส่วนภูฏาน เป็นชาติที่มีการเก็บภาษีนักท่องเที่ยวมานานที่   200 ดอลลาร์ (ประมาณ 6,600 บาท) หรือ 250 ดอลลาร์ต่อวัน (ประมาณ 8,300 บาท) ขึ้นอยู่กับช่วงเวลาใดของปี
 
เหตุผลหลักประการหนึ่งสำหรับการคิดค่าธรรมเนียมแรกเข้าคือเรื่อง เศรษฐกิจ หลายประเทศมองว่าการท่องเที่ยวเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญ และเชื่อว่าการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมแรกเข้าสามารถช่วยสนับสนุนโครงการโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญและโครงการริเริ่มอื่นๆ ค่าธรรมเนียมเหล่านี้สามารถช่วยชดเชยค่าใช้จ่ายในการดำเนินการยื่นคำร้องขอวีซ่าและการจัดการการย้ายถิ่นฐาน

อีกเหตุผลหนึ่งสำหรับการแนะนำค่าธรรมเนียมแรกเข้าคือความปลอดภัย หลายประเทศกำลังใช้การควบคุมชายแดนที่เข้มงวดขึ้น เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของมาตรการป้องกันการคุกคามจากการก่อการร้ายต่างชาติ การเรียกเก็บค่าธรรมเนียมแรกเข้าทำให้ประเทศเหล่านี้สามารถรวบรวมข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับผู้เดินทาง ซึ่งสามารถใช้เพื่อปรับปรุงมาตรการรักษาความปลอดภัยของตนได้ แม้จะอ้างถึงสองเหตุผลด้าน ในแง่บรรยากาศการท่องเที่ยว หลายฝ่ายกังวลว่าค่าธรรมเนียมแรกเข้าประเทศอาจเป็นข้อจำกัดสำหรับนักท่องเที่ยวบางกลุ่มได้ เช่น บางประเทศที่เรียกเก็บค่าเหยียบแผ่นดินราคาสูง อาจเป็นข้อจำกัดสำหรับนักท่องเที่ยวกลุ่มแบ็คแพ็คเกอร์และกลุ่มนักท่องเที่ยวที่มีงบประมาณจำกัด 

ชัดเจนว่าการเดินทางท่องเที่ยวในต่างแดนช่วงปี 2023 มีราคาแพงขึ้นจากหลายปัจจัย สิ่งที่เป็นสาเหตุหลักของต้นทุนการเดินทางที่สูงขึ้นคือ ความต้องการด้านการเดินทางที่เพิ่มขึ้นหลังหลายชาติผ่อนคลายโควิด แต่ยังขาดแคลนแรงงานภาคบริการทั้งในธุรกิจโรงแรมและสายการบิน เนื่องจากธุรกิจกลุ่มนี้เป็นกลุ่มแรกที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากโควิดยาวนานหลายปี เมื่อการเดินทางกลับมาเป็นปกติอีกครั้ง

เราจึงเห็นข่าวบรรดานักเดินทางหลายคนต่อแถวรอคิวยาวเหยียดในสนามบินเนื่องจากขาดพนักงานภาคพื้นให้บริการ อาทิ ช่วงปลายปีที่แล้วที่สนามบินฮีทโธรว์ในสหราชอาณาจักร ซึ่งในช่วงวันหยุดยาวมีผู้โดยสารจำนวนมากตกค้าง พร้อมกับกระเป๋าโดยสารกองโตที่ขาดแคลนพนักงานภาคพื้นของสายการบินจัดการ ไม่ต่างกับในเอเชีย โดยเฉพาะช่วงสิ้นปี 2022 ที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ภาคพื้นของสายการบินในไต้หวันผละงานประท้วง เนื่องจากบริษัทไม่จ่ายค่าจ้างการทำงานนอกเวลาในวันหยุดเทศกาลอย่าเหมาะสม นั่นทำให้นักวิเคราะห์หลายฝ่ายมองว่าในช่วงครึ่งแรกของปี 2023 ต้นทุนการเดินทางท่องเที่ยวต่างประเทศมีราคาแพงกว่าหลายปีที่ผ่านมาไปพร้อมกับอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่ฟื้นตัวอย่างต่อเนื่อง

'ค่าเหยียบแผ่นดิน' ทั่วโลกเริ่มเก็บเงินนักท่องเที่ยว

ท่ามกลางภาคอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่ฟื้นตัวอย่างต่อเนื่อง หากย้อนมองช่วงปี 2022 ที่ผ่านมา มีหลายชาติที่เริ่มเก็บค่าเหยียบแผ่นดินหรือค่าธรรมเนียมแรกเข้าประเทศภาษีนักท่องเที่ยวมากขึ้น เหตุผลหลักของภาษีเหล่านี้คือถูกออกแบบมาเพื่อระดมทุนแก่รัฐบาลในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านต่างๆ ให้รองรับนักท่องเที่ยวมากขึ้น และนี่คือรายชื่อประเทศที่มีการเริ่มเก็บค่าธรรมเนียมเข้าประเทศจากนักท่องเที่ยวต่างชาติตลอดช่วงปี 2022 ที่ผ่านมา 

ออสเตรเลีย ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2022 นักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมายังออสเตรเลียจะต้องชำระภาษีนักท่องเที่ยวระหว่างประเทศใหม่ตั้งแต่ AUD 20 ถึง AUD 100 ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่พำนัก, จีนเก็บค่าธรรมเนียมวีซ่าสำหรับวีซ่า 10 ปีโดยเก็บเพิ่มขึ้นจาก 140 ดอลลาร์เป็น 150 ดอลลาร์ มีผลตั้งแต่เดือนมกราคม 2022, อินเดียเรียกค่าธรรมเนียม e-Visa สำหรับอินเดียเพิ่มขึ้นสูงสุด 50% ตั้งแต่เดือนเมษายน 2022 ค่าธรรมเนียมสำหรับ e-Visa 30 วัน เพิ่มจาก 25 ดอลลาร์เป็น 40 ดอลลาร์

รัสเซียได้เปิดตัวระบบ e-Visa ใหม่สำหรับนักท่องเที่ยวต่างชาติ โดยมีค่าธรรมเนียม 50 เหรียญสหรัฐ ซึ่งค่าเข้าประเทศนี้เริ่มเก็บนับตั้งแต่รัสเซียถูกนานาชาติแซงค์ชั่นจากกรณีสงครามรุกรานยูเครน ด้านสหรัฐอเมริกาเพิ่มค่าธรรมเนียม ESTA สำหรับสหรัฐอเมริกาเพิ่มขึ้นจาก 14 เหรียญสหรัฐ เป็น 21 เหรียญมีผลตั้งแต่เดือนกันยายน 2021

แคนาดาเปิดตัว Electronic Travel Authorization (eTA) สำหรับชาวต่างชาติที่ไว้รับการยกเว้นวีซ่า ซึ่งมีค่าใช้จ่ายที่ 7 เหรียญแคนาดา  ส่วนบราซิลมีแผนจะเปิดตัวระบบวีซ่าอิเล็กทรอนิกส์ใหม่ซึ่งต้องเสียค่าธรรมเนียมเข้าในราคา 40 เหรียญสหรัฐ ตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2023

2023 หลายเมืองเริ่มเก็บค่าเข้า

ไม่เพียงแค่หลายชาติเริ่มมีแนวคิดเก็บค่าเหยียบแผ่นดินหรือภาษีนักท่องเที่ยวเท่านัน แต่หลายเมืองในท้องถิ่นก็เริ่มมีแนวคิดเก็บค่าเข้าเมืองเช่นกัน ที่บาร์เซโลนา ประเทศสเปน มีแนวโน้มเตรียมขึ้นภาษีนักท่องเที่ยวในปี 2023 โดยรัฐบาลแคว้นคาตาลันได้เริ่มต้นเก็บเงินค่าเข้าเมืองจากนักท่องเที่ยวต่างชาติตั้งแต่ปี 2012 และนับตั้งแต่ 1  1 เมษายน 2023 ท้องถิ่นบาเซโลน่าจะขึ้นค่าเข้าเมืองเป็น 2.75 ยูโร ก่อนมีแผนจะปรับอีกครั้งใน  1 เมษายน 2024 ซึ่งค่าธรรมเนียมจะเพิ่มขึ้นเป็น €3.25 สภาท้องถิ่นกล่าวว่าเงินที่ได้จะนำไปเป็นทุนสำหรับโครงสร้างพื้นฐานของเมือง รวมถึงการปรับปรุงถนน บริการรถประจำทาง และบันไดเลื่อน 

เช่นเดียวกับเมืองท่องเที่ยวอีกแห่งในสเปนที่จะเก็บภาษีนักท่องเที่ยวในปี 2023 นี้ ระหว่าง 50 เซนต์ถึง 2 ยูโร ขึ้นอยู่กับจำนวนคืนที่เข้าพัก โดยนักท่องเที่ยวจะต้องชำระเงินส่วนนี้จากการจองเข้าพักทุกประเภททั่วภูมิภาควาเลนเซีย

นครเวนิส ก็เป็นอีกเมืองท่องเที่ยวระดับโลกที่จะเพิ่มอัตราค่าธรรมเนียมเข้าเมือง โดยมีแผนขึ้นค่าธรรมเนียมในช่วงฤดูร้อน 2023 นี้เป็นต้นไป ตามรายงานของ  La Stampa สื่อท้องถิ่นระบุว่า เบื้องต้นยังไม่ชัดเจนว่าจะจัดเก็บเพิ่มในอัตราเท่าใด แต่อาจมีตั้งแต่ 3 ถึง 10 ยูโร ขึ้นอยู่กับว่าเป็นช่วงไฮซีซันส์หรือโลว์ซีซันส์การท่องเที่ยว โดยนักท่องเที่ยวสามารถจองการชำระผานระบบออนไลน์ ทั้งนี้ เพื่อให้ท้องถิ่นมีประสิทธิภาพในการควบคุมจำนวนนักท่องเที่ยวไม่ให้ล้นมากเกินไป