อุโมงค์ลับที่ทำให้ปาเลสไตน์ในฉนวนกาซาบุกเข้าอิสราเอลได้
ในฉนวนกาซามีอุโมงค์ลับที่ถูกขุดใต้แนวชายแดนอียิปต์-กาซา มันถูกขุดขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหาการปิดล้อมฉนวนกาซาอิสราเอล เพื่อลักลอบนำเชื้อเพลิง อาหาร อาวุธ และสินค้าอื่นๆ เข้ามาในฉนวนกาซา อุโมงค์เหล่านี้มีเป็นพันแห่ง เฉพาะฝั่งที่เจาะไปยังอียิปต์เคยมีมากถึง 1,200 แห่ง แต่มันยังมีเป้าหมายใในด้านการทหารด้วย เพื่อใช้บุกเข้าไปในอิสราเอล และรบแบบสายฟ้าแลบเพื่อทำลายขวัญกำลังใจอีกฝ่าย
ฉนวนกาซาถูกล้อมรอบด้วยโครงสร้างการป้องกันที่หนาแน่นที่สุดแห่งหนึ่งในโลก เริ่มจากฝั่งปาเลสไตน์ ถูกบังคับให้ที่ดินริมชายแดนกับอิสราเอลต้องแบ่งออกเป็น 100 - 300 เมตร ที่เดินทางได้เฉพาะการเดินเท้าหรือเกษตรกรที่ทำนาไร่แถบนั้น โดยจะมีหอสังเกตการณ์ตั้งเป็นระยะ จากจุดนั้นจะเป็นพื้นที่สีแดงความกว้าง 0 - 100 เมตร ซึ่งห้ามเข้ามาและมีอันตรายสูงมาก จากนั้นจะเป็นรั้วแนวแรกเป็นเสาโยงลวดหนาม จากนั้นเป็นพื้นที่เว้นว่างไปจรดรั้วใหญ่ทีที่เป็นลวดนามทั้งตอนกลางและตอนบน ด้านล่างของรั้วแนวนี้ฝังแท่งแบริเออร์เอาไว้ใต้ดินเพื่อป้องกันการขุดอุโมงค์ลอด จากนั้นจะเป็นพื้นที่ว่างและหอสังเกตการณ์
เพราะแนวป้องกันที่หนาแน่นแบบนี้ บวกกับการการปิดล้อมอของอิราเอล ทำให้ชาวปาเลสไตน์ในฉนวนกาซาไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากต้องขุดอุโมงค์ใต้ดินออกไปติดต่อกับโลกภายนอก แต่ไม่ใช่ทุกจุดที่จะขุดอุโมงค์แล้วคุ้ม เพราะอาจขุดไปแล้วไปโผล่ในดินแดนของศัตรูโดยไม่รู้ตัว
ดังนั้น อุโมงค์นี้จึงมักเจาะผ่านผืนดินด้านล่างพื้นที่ที่เรียกว่า เส้นทางฟิลาเดลฟี (Philadelphi Route) ซึ่งเป็นแนวกันชนที่เป็นผืนดินแคบๆ ยาว 14 กิโลเมตร ตั้งอยู่ตามแนวชายแดนระหว่างฉนวนกาซาและอียิปต์ เกิดขึ้นภายใต้บทบัญญัติของสนธิสัญญาสันติภาพอียิปต์–อิสราเอล พ.ศ. 2522 ที่ได้มีการจัดตั้งเป็นเขตกันชนที่ควบคุมและลาดตระเวนโดยกองกำลังอิสราเอล (IDF) จุดประสงค์หนึ่งของเส้นทางฟิลาเดลฟีคือเพื่อป้องกันการเคลื่อนย้ายสิ่งของผิดกฎหมาย (รวมถึงอาวุธและกระสุน) และผู้คนระหว่างอียิปต์และฉนวนกาซา
อุโมงค์ถูกใช้เพื่อลักลอบขนสินค้าหลากหลายประเภท ทั้งเชื้อเพลิง แก๊ส ปูนซีเมนต์ วัสดุก่อสร้าง วัตถุดิบ ยาฆ่าแมลง เมล็ดพันธุ์พืช เครื่องมือการเกษตร สารกันบูด วัสดุบรรจุภัณฑ์ อะไหล่ ปศุสัตว์ สัตว์ในสวนสัตว์ อาหาร ยา เสื้อผ้า ชิ้นส่วนรถยนต์ วัสดุก่อสร้าง อาวุธ และสินค้าฟุ่มเฟือยทั่วไป ในขั้นต้นอุโมงค์นี้ใช้สำหรับเคลื่อนย้ายสินค้าอุปโภคบริโภคและยารักษาโรค ในช่วงอินติฟาฎาครั้งแรก (ธันวาคม 2530 ถึง 2536) กล่าวกันว่าอุโมงค์ลับบางแห่งถูกใช้โดยกลุ่มติดอาวุธเพื่อนำอาวุธและเงินเข้ามา
รายงานของการประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา (UNCTAD) ประจำปี 2558 ระบุว่าระหว่างปี 2550 ถึง 2556 มีอุโมงค์มากกว่า 1,532 แห่งถูกขุดอยู่ใต้ชายแดนเพื่อบรรเทาผลกระทบจากการปิดล้อมฉนวนกาซา ปริมาณการค้าขายผ่านอุโมงค์นั้นใหญ่กว่าปริมาณการค้าผ่านช่องทาการเสียอีก ซึ่งไม่น่าแปลกใจ เพราะช่องทางทางการถูกปิดจากการปิดล้อมโดยอิสราเอล และทางการอียิปต์ก็มักจะปิดด่านด้วย ทำให้ผู้คนในฉนวนกาซาต้องอยู่กันอย่างขาดแคลน
อุโมงค์เหล่านี้ยังมีความจำเป็นในการช่วยฟื้นฟูการทำลายล้างในช่วงสงครามฉนวนกาซาปี 2551/2552 เพราะการปิดล้อมของอิสราเอล ทำให้อิสราเอลควบคุมการนำเข้าวัสดุการก่อสร้าง และหากใช้เฉพาะวัสดุที่อิสราเอลอนุญาตให้นำเข้ามา จะต้องใช้เวลา 80 ปีในการสร้างที่อยู่อาศัย 6,000 หลังที่ถูกทำลายระหว่างปฏิบัติการทางทหารขึ้นมาใหม่ แต่เพราะมีการขุดอุโมงค์จึงใช้เวลาเพียงห้าปีเท่านั้นในการฟื้นฟูฉนวนกาซา
โดยปกติแล้วอุโมงค์จะถูกขุดโดยผู้รับเหมา โดยจะขุดจากชั้นใต้ดินของบ้านหรือสวนมะกอกใต้ชายแดนที่ระดับความลึกสูงสุด 30 เมตร และยาวได้ถึง 800 เมตร ส่วนที่ว่าจะใช้ที่ดินของบ้านใครนั้น ในหลายกรณี เจ้าของบ้านต้องทำข้อตกลงทางธุรกิจกับผู้สร้างอุโมงค์เอาไว้ก่อน โดยเจ้าบ้านอาจได้รับกำไรส่วนหนึ่งจากการลักลอบขนสินค้าหรือค่าตอบแทนทางการเงินประเภทอื่นจากผู้ที่รับเหมาก่อสร้างอุโมงค์
อุโมงค์พวกนี้ใช้ในการสู้รบกับอิสราเอลด้วย เช่น ระหว่างเดือนสิงหาคม - กรกฎาคม พ.ศ. 2557 หรือในช่วงสงครามกาซาปี 2557 กลุ่มติดอาวุธฮามาสข้ามชายแดนอิสราเอลผ่านอุโมงค์เพื่อทำการโจมตีฝ่ายอิสราเอล และในสงครามกาซาปี 2566 ฮามาสใช้อุโมงค์เพื่อทำการรบเช่นกัน และอิสราเอลต้องหาโอกาสทำลายอุโมงค์อีกครั้ง
เอกสารของกลุ่มติดอาวุธชาวปาเลสไตน์บรรยายถึงวัตถุประสงค์ของอุโมงค์ใต้ชายแดนเอาไว้ว่า "สงครามอุโมงค์เป็นหนึ่งในยุทธวิธีทางทหารที่สำคัญและอันตรายที่สุดในการเผชิญหน้ากองทัพอิสราเอล เนื่องจากมีคุณลักษณะในมิติเชิงกลยุทธ์และเชิงคุณภาพ เนื่องจากมีผลกระทบต่อมนุษย์และขวัญกำลังใจ และเนื่องจากเป็นภัยคุกคามร้ายแรงและท้าทายอิสราเอลอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน เครื่องจักรทางทหารซึ่งมีอาวุธหนักและปฏิบัติตามหลักความปลอดภัยที่เกี่ยวข้องกับมาตรการคุ้มครองและการยึดหน่วง ... [ยุทธวิธีคือ] ทำให้ศัตรูประหลาดใจและโจมตีศัตรูอย่างรุนแรงจนไม่มีโอกาสรอดหรือหลบหนีหรือเปิดโอกาสให้เขาเผชิญหน้าและป้องกันตัวเอง"
แน่นอนว่า อุโมงค์พวกนี้คือภัยคุกคามต่ออิสราเอล ก่อนสงครามปี 2566 อิสราเอลถึงกับทำลายบ้านเรือนหลายร้อยหลังตามแนวชายแดนฉนวนกาซา-อียิปต์เพื่อขยายเขตกันชน โดยอ้างว่าบ้านเหล่านั้นถูกใช้เพื่อซ่อนอุโมงค์ของผู้ลักลอบขนของเถื่อน และของเถื่อนเหล่านั้นรวมถึงอาวุธที่จะนำมาใช้โจมตีอิสราเอลโดยกลุ่มติดอาวุธในฉนวนกาซาด้วย
รัฐบาลอิสราเอลเรียกอุโมงค์เหล่านี้ว่า "อุโมงค์ก่อการร้าย" โดยระบุว่าอุโมงค์นี้มีศักยภาพในการกำหนดเป้าหมายพลเรือนและทหารในอิสราเอล นายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮูกล่าวว่าเป้าหมายคือการลักพาตัวและสังหารพลเรือน โฆษก IDF กล่าวว่าเป้าหมายคือ "เพื่อลักพาตัวหรือสังหารพลเรือน แต่ก็จะทำกับทหารด้วยเช่นกัน"
แม้ว่าอิสราเอลจะใช้การโจมตีทางอากาศและบางครั้งบุกเข้ามาทำลายภาคพื้นดิน แต่อุโมงค์เหล่านี้ก็ยังถูกซ่อมในเวลาไม่นานแล้วกลับมาใช้งานได้อีกครั้ง ส่วนอียิปต์เองก็พยายามสกัดกั้นการขุดอุโมงค์มายังดินแดนของตนเช่นกัน โดยสร้างแผงกั้นใต้ดินเพื่อปิดกั้นอุโมงค์ที่มีอยู่และทำให้ขุดอุโมงค์ใหม่ได้ยากขึ้น ทั้งยังพัฒนาระบบตรวจจับอุโมงค์ด้วย
รายงานพิเศษโดยทีมข่าวต่างประเทศ The Better News
Photo - Israel Defense Forces - Tunnel Found Near Egyptian Border
